Het voormalige kantoorgebouw van KPMG onderging een flinke transformatie en maakte plaats voor een wooncomplex van acht aparte gebouwen. Met als naam ‘The Mayor’. Architect Marcel van der Schalk zorgde met zijn ontwerp voor Spaanse fincas. “Mede dankzij het stucwerk is mijn ontwerp ook werkelijkheid geworden.”

‘De Bovenlanden’. Zo heette het voormalige kantoorgebouw van accountantsbedrijf KMPG, langs de A9 in Amstelveen, dat architectenbureau Alberts & Van Huut in 1990 ontwierp. Destijds was architect Marcel van der Schalk vanuit Alberts & Van Huut betrokken bij het oorspronkelijke ontwerp. Toen het accountantsbedrijf twintig jaar later, in 2010 dus, vanwege ruimtegebrek verhuisde naar een nieuw kantoorgebouw in hetzelfde Noord-Hollandse dorp, kwam ‘De Bovenlanden’ leeg te staan.

Een doorn in het oog van Marcel. “Ik vond het erg jammer dat zo’n groot gebouw leegstond, terwijl er in die periode al een woningtekort dreigde. Vanuit mijn eigen architectenbureau MVDS Achitecture ondernam ik diverse studies om mijn verschillende ideeën, zoals een zorgboulevard en studentenwoningen, uit te werken. En om het gebouw een nieuwe bestemming te geven.”

Het idee dat hij uiteindelijk kon verwezenlijken, was om het grote gebouw te verkleinen, door het in kleinere stukjes op te splitsen. Dat werd ook daadwerkelijk mogelijk toen de rechter besloot dat de Duitse eigenaar, beleggingsbedrijf CRI, bevoegd was om het kantoorgebouw te ontmantelen. “Nadat diverse studies het niet haalden, ben ik op zoek gegaan naar een idee dat wel haalbaar was”, legt Marcel uit. ”Ik had het voordeel dat ik de constructie en de fundatie van het gebouw kende. Mijn plan was om het gebouw los te maken, als soort van ketting.”

Fincas

Zijn idee kwam uit zijn jeugd, die hij deels doorbracht in Spanje. “Door heel Spanje bevinden zich zogeheten fincas. Een finca is een Spaanse term voor een landgoed, al dan niet met bebouwing en veel natuur. Vanwege de hitte zijn de woningen vaak gestuukt of geverfd met witte kalk, dat de warmte weerkaatst. Ik kan me nog levendig herinneren dat ik in mijn jeugdjaren in Spaanse dorpen langs fincas liep en erin speelde.

Deze jeugdherinnering wilde ik overbrengen in Amstelveen door het voormalige kantoorgebouw te transformeren tot kleinere fincas.” Dit uitgewerkte idee leverde geen weerstand op en dat vindt Marcel niet vreemd. “Het bakstenen kantoorgebouw wilde ik veranderen in frisse witte woongebouwen. Daarnaast heb ik aan mijn uitgewerkte idee veel natuur toegevoegd, waaronder een aangrenzend park over de A9 [zie kader onderaan, red.].”

De transformatie van het grote en langgerekte kantoorgebouw ging van start in 2020 en had veel voeten in de aarde. Zo is het gebouw volledig gestript tot op het constructieve niveau. Dankzij zijn kennis over de constructie van het gebouw wist Marcel exact welke delen van het gebouw hij kon laten slopen. Hierdoor zijn acht aparte woongebouwen ontstaan.

Hierin zitten in totaal 315 huur- en koopwoningen, waarbij Van der Schalk de woongebouwen optopte met één verdieping waarop 39 penthouses zijn gevestigd. Alle woningen beschikken over luxe en comfort, worden omringd door groen en zijn inmiddels verkocht of verhuurd. “Het optoppen van een woongebouw gebeurde destijds nog helemaal niet”, vertelt hij. “Van de gemeente Amstelveen moest ik me houden aan het toevoegen van één zogeheten schoorsteenmaat aan het woongebouw, dat staat voor één verdieping.”

Stucwerk

Om zijn idee van fincas uit te kunnen voeren, had Marcel in het bestek een materialenomschrijving opgenomen. “In deze omschrijving heb ik onder meer een stucwerk voorgeschreven, zonder hierbij specifiek op fabrikanten in te gaan”, vertelt hij. “Op basis van het voorgeschreven stucwerk heeft de bouwcombinatie UBA – De Nijs Amstelveen gekozen voor de toepassing van producten van Strikolith. Vervolgens heb ik samen met Strikolith en met de verwerkers LT Afbouw en Stukadoors- en Afbouwbedrijf M. van der Looy overleg gehad over het metselwerk en de toepassing ervan.”

Beide verwerkers hebben eerst het Strikotherm gevelisolatiesysteem toegepast, een systeem met polystyreenplaten. Vervolgens hebben ze de buitenmuren met het product Strikotherm Krabpleister en Strikotherm Schuurpleister Silicaat afgewerkt. “Om dit stucwerk zoveel mogelijk te beschermen tegen bijvoorbeeld regen, bracht ik in mijn ontwerp overstekken van 1,5 meter aan”, legt Marcel uit. “Die overstekken zorgen ervoor dat er geen regen op het witte stucwerk komt en het stucwerk dus zo schoon en wit mogelijk kan blijven. Twee andere voordelen van de overstekken is dat ze enerzijds zorgen voor brede balkons. Anderzijds zorgen terrassen voor extra verkoeling in de woningen en bieden bewoners daarmee extra wooncomfort.”

Circulair gedachtegoed

Daarnaast heeft Marcel in zijn uitgewerkte idee zoveel mogelijk het gedachtegoed van circulair bouwen meegenomen. “Ik wist dat het nodig was om het kantoorgebouw volledig te strippen en ik vond het jammer om al die materialen weg te gooien”, geeft hij aan. “Het grootste deel van het interieur is hergebruikt in diverse instellingen. Ook de vele houten kozijnen, van de houtsoort oregon pine, zijn gerecycled. Verder zijn we erin geslaagd om in het nieuwe plan van The Mayor de trappenhuizen in hun originele staat te behouden.”

Park over A9

Architect Marcel van der Schalk heeft niet alleen het idee bedacht om het voormalige bakstenen kantoorgebouw van KPMG te transformeren tot acht witte woongebouwen. Hij zorgde ook voor een park over de A9. “Ik wil de bewoners van de Amstelveense fincas ook rust bieden en daarin past niet het geraas van auto’s over een snelweg”, legt hij uit. “Daarom was het mijn idee om ter hoogte van het midden van het woongebouw ‘The Mayor’ een park over de snelweg te realiseren. Dit park krijgt een verbinding met het groengebied rond om The Mayor, zodat een aaneengesloten groen landschap ontstaat.”

Het bureau Lodewijk Baljon Tuin- en Landschapsarchitecten heeft niet alleen het ontwerp voor de binnentuinen van The Mayor bedacht, maar ook het idee van Van der Schalk verwerkt tot een uitgewerkt plan. Dit plan biedt inmiddels ook ruimte voor een vijver. Om voor dit park te kunnen zorgen, moet eerst de A9 over een lengte van 1,6 kilometer verdiept worden aangelegd. Naar verwachting is deze verdiepte ligging in 2027 gereed, waarna het park gestalte kan gaan krijgen en het project kan worden afgerond.

Tekst: Tim van Dorsten