Biobased bouwen wint in Nederland de afgelopen jaren aan terrein. De provincie Noord-Brabant kan hierbij gezien worden als pioniersgebied, waar ketenpartners als bouwbedrijven, corporaties, lokale telers en banken hun handen ineenslaan om biobased bouwmaterialen op grote schaal toe te passen. Zo ook in Uden, waar Hare Majesteit Koningin Máxima op woensdagmiddag 26 maart twee locaties bezocht, een bezoek dat past in een reeks op het gebied van duurzaamheid en circulariteit.

Lokaal geteeld, duurzaam en zonder overlast voor bewoners

Dat biobased bouwen niet meer weg te denken is, wordt al snel duidelijk op de eerste locatie, een verduurzamingsproject van woningcorporatie Area. Na aankomst krijgt de koningin een korte demonstratie hoe een bestaand dak wordt verduurzaamd door het een nieuwe dakplaat te plaatsen en deze vervolgens te vullen met biobased isolatiemateriaal. Hierdoor worden woningen energiezuiniger.

Het isolatiemateriaal wordt met een blaasmachine in de nieuwe dakconstructie geblazen. Biobased betekent hier niet alleen duurzaam en organisch, maar de gebruikte stro- en vezelgewassen (hennep, vlas, graanstro of miscanthus) zijn ook lokaal geteeld, waardoor de CO₂-voetafdruk nog eens extra verkleind wordt. Extra bijzonder is dat de huidige bewoners hier minimale overlast van ondervinden, en gewoon in hun woning kunnen blijven wonen wanneer het inblaasstro geplaatst wordt.

Samenwerking en community building

Het decor voor het tweede gedeelte van het bezoek vormt de productiehal van woningfabriek Barli, waar duurzame houten woningen worden geproduceerd. In deze woningfabriek in Uden bouwen zij dit jaar zo’n 1.200 woningen, kant-en-klaar en van hout. Een rondleiding door de fabriek vormt een welkome visuele presentatie, waarbij het eerder genoemde biobased isolatiemateriaal naadloos samenkomt met het door Barli geproduceerde houtframewerk.

Die samenwerking tussen ketenpartners ligt ten grondslag aan het succes van biobased bouwen in Noord-Brabant. Het bezoek werd afgesloten met een rondetafelgesprek, waarin boeren, bouwers, corporaties en beleidsmakers spraken over de opschaling van biobased ketens. Koningin Máxima woonde het gesprek actief bij en luisterde naar de ervaringen van de betrokken partijen.

Het ontspannen en open gesprek vormde een verdere inkijk in de werkwijze van de ketenpartners en de punten van verbetering. Ook de koningin droeg actief hieraan bij, met gerichte vragen en een humoristische kwinkslag over de duurzaamheid van haar eigen woonsituatie: “Dat paleis staat er al bijna 500 jaar, heel duurzaam dus.”

Behoefte aan sturing

Een geluid dat meermaals gehoord werd in het gesprek is de behoefte aan meer centrale sturing vanuit de overheid. “Wij willen ontzettend graag doorstomen, investeren in een duurzame toekomst”, legt John van der Doelen van Barli uit. “Maar daarvoor lopen we tegen onzekere regelgeving aan. Meer zekerheid vanuit de centrale overheid zou dat mogelijk maken.” Een duidelijke boodschap, die door de koningin ter harte genomen werd.

Dat biobased bouwen na een lange aanloop niet meer te stoppen is, wordt ook onderstreept door de deelname van Carlo van Kemenade, directeur retail Nederland bij Rabobank. “Ik zie hier een enorme drive om biobased bouwen het nieuwe normaal te maken. De Rabobank is, juist vanwege haar agrarische achtergrond, enorm gemotiveerd om hier een onderdeel van te zijn en te kijken naar de financiële mogelijkheden om deze ontwikkeling te laten groeien.”

Daad bij woord

Tijdens de borrel na het gesprek werd er direct daad bij woord gevoegd: Building Balance en Barli ondertekenden een commitment om het gebruik van biobased isolatiemateriaal in Barli-woningen snel op te schalen. Barli streeft ernaar om in 2025 al 5% van het isolatiemateriaal in haar woningen biobased te maken, met een groei naar 100% in 2029.

De middag eindigde met een klein presentje aan koningin Máxima en een positieve noot van Jan Willem van de Groep, programmaregisseur van organisator Building Balance. “Ik heb vandaag ontzettend veel enthousiasme gevoeld en ambitie gehoord. Er zijn ook nog een paar hobbels om te nemen. Die handschoen pakken wij graag op.”

Tekst: Paul Geraedts, Beeld: Martijn van Leeuwen