Gemeenten en opdrachtgevers nemen een bepalende rol in met biobased bouwen. Aanbestedingen en uitvragen kunnen maken of breken, evenals de wet- en regelgeving die er rondom biobased bouwen is en in ontwikkeling is. We spreken hierover met Ronald Schilt van Merosch en horen van hem waar de kansen liggen.

Eerst is Ronald heel duidelijk over de kansen van biobased bouwen: die zijn er. En we zitten nog niet op het kantelpunt, dat hij ‘de multiplier’ noemt. “Die komt eraan, maar het kan nog wel enkele jaren duren.” Volgens Ronald is het niet raar dat we hier nog even op moeten wachten. “We hebben te maken met lange ketens. Het zijn veel partijen die moeten samenwerken, om duurzaamheidsambities te realiseren en de biobased bouwmaterialen in de woning onder te brengen. Daarnaast duren projecten lang. Tussen een planvorming en het uiteindelijk opleveren van woningen kan wel vier jaar zitten. In gestapelde bouw mag je daar nog wat jaren bij optellen.”

Open blijven

Tegelijkertijd is het niet doom and gloom, want er gaat veel goed. Ronald reflecteert dan ook op de uitkomsten van het Buildsight-onderzoek op de eerste NABB-jaren, sinds het startschot in november 2023. “Building Balance is een drijvende kracht die het, afgaande op de eerste uitkomsten, prima doet. Het programma moet dienend zijn om onder andere voor opschaling en innovatie te zorgen. Dat gaat goed, mits er geen partijen worden uitgesloten en het ‘open’ blijft. Niet iedereen zit in dezelfde fase van volwassenheid rondom producten of innovaties, maar diezelfde partijen kunnen wel de bereidheid hebben om aan innovatie te werken. En die verdienen steun.”

Meerdere maatschappelijke opgaven

Omdat Building Balance op dit moment in fase 2 zit, ‘175 miljoen euro gereserveerd voor uitbreiding van de biobased markt’, merkt Ronald een mogelijk knelpunt op. “Het moet niet zo zijn dat het na 2030 ineens stil is. Want er is een langere tijd nodig om biobased bouwen goed te laten beklijven in de bouw- en vastgoedsector. Gezien het relatieve succes tot nu toe hoop ik dat we op het toekomstige kabinet mogen rekenen om dit initiatief langduriger te ondersteunen. Hoewel het politieke landschap op dit moment wankel is, is biobased bouwen absoluut een thema dat interessant is omdat er meerdere maatschappelijke opgaven mee zijn in te vullen. Daarnaast zien we dat het onderwerp in alle lagen, van bouwer tot eindgebruiker, goed voelt. Het is wellicht eenvoudiger te vermarkten dan een meer tech-gericht onderwerp als energie.”

Biobased voorschrijven

Hoe pakt Merosch de versnelling in biobased bouwen zelf aan? Volgens Ronald is er al veel mogelijk, door aan de voorkant van bouwprocessen de juiste vragen te stellen en begeleiding te geven. “We spreken met projectontwikkelaars, woningcorporaties en gemeenten. Laatstgenoemde groep wil duidelijkheid over hoe biobased voorgeschreven kan worden in een Programma van Eisen (PvE) als leidend principe. Door de provincie tijdig te betrekken en areaal beschikbaar te maken voor duurzame en biobased ontwikkelingen, slaan we een eerste slag. Hierdoor kan de vraagkant biobased eisen voorschrijven voor gebiedsontwikkelingen. Daarnaast richten we ons op voldoende aanbod, zodat realisaties niet in ambities stranden maar daadwerkelijk worden uitgevoerd zoals gepland.”

Belang van wet- en regelgeving

Om biobased bouwen gemeengoed te maken kan scherpe wet- en regelgeving als vliegwiel dienen. Echter zijn er op dit vlak twijfels, merken we aan Ronald. “Het uitgangspunt voor biobased bouwen moet zijn: ja, tenzij. Wetten kunnen een extra stap laten zetten en de acceptatiefactor verder verhogen. We kunnen en mogen niet langer leunen op koplopers met visie en innovatie, maar moeten ook het peloton meenemen.” Het liefst ziet Ronald een adaptatie van een Europees model. “De Europese Unie werkt aan ontwikkeling van wetgeving die Whole Life Carbon (WLC) integreert in het bouwbeleid.” Een geharmoniseerde aanpak moet zowel de operationele als de ingebedde emissies omvatten. Ronald besluit: “Hoewel deze ontwikkelingen versnellen, gaan wij hier niet op zitten wachten. Bij tenders en projectontwikkelaars zorgen we dat we tot het gaatje gaan op het vlak van duurzaamheid én biobased bouwen. Daar zetten we maximaal op in, in zowel de visie als de uitwerking.”

Je leest de belangrijkste data rondom biobased bouwen en de reflecties erop vanuit bouw-, landbouw en de bancaire sector in de Benchmark Biobased Bouwen. Download hem gratis op deze pagina. 

Tekst: Marvin van Kempen