“Door het te doen, kunnen we leren.” Vanuit die filosofie werkt Woonstichting ’thuis aan de verduurzaming en het circulair maken van haar organisatie en huurwoningen. “Een eerste stap is voldoende om op weg te gaan, maar de voorgestelde huurbevriezing kan zorgen voor een gigantische rem.”

Samen met de gemeente Eindhoven, drie andere Eindhovense woningcorporaties en het Platform Eindhovense Klantenraden startte ’thuis in 2018 het Duurzaamheidspact. De gedachte achter dat pact is om duurzaamheidsinitiatieven te laten groeien, op onder meer gebieden als energie- en CO₂-reductie, duurzame materialen, gesloten kringlopen, natuurlijke stad en kwaliteit van leven.

Een jaar later kwam huidig manager Vastgoed en Duurzaamheid Matthijs Hulsbosch bij ’thuis werken. “Ik was verbonden aan ‘The Natural Step’ en merkte dat de focus bij ’thuis destijds vooral op energie- en CO₂-reductie zat. De gedachte achter ‘The Natural Step’ is om duurzaamheid te verankeren in organisaties en in hun omgeving, in de breedste zin van het woord. Vervolgens heb ik het initiatief genomen om het gedachtengoed van ‘The Natural Step’ te gebruiken om de verduurzaming bij ’thuis verder aan te jagen en dit vervolgens in te bedden en te borgen in de organisatie.”

Volledig circulaire installaties

Dit gebeurt bij ’thuis al lerend, vertelt Matthijs. “We werken vanuit de managementfilosofie om in kleine stapjes continu te verbeteren. Want door het te doen, kunnen we leren. Een eerste stap vinden we vaak al voldoende om op weg te gaan.” Als voorbeeld noemt hij de commitmentverklaring die dertien corporaties uit de Metropoolregio Eindhoven (MRE) en vijf installateurs afgelopen februari (2025) ondertekenden, om te komen tot volledig circulaire installaties in 2050.

In de Eindhovense wijk ’t Ven staan 88 sociale huurwoningen, die zijn gemaakt van biobased materialen en hebben een houten skelet.

“Deze verklaring ontstond vorig jaar juni. We vroegen toen aan onze vaste partnerbedrijven die het binnenklimaat in onze huurwoningen verzorgen, wat ze als voornaamste belemmering zien om tot circulaire installaties te komen. Volgens hen is dat een gebrek aan schaalgrootte. Vervolgens heb ik de andere corporaties binnen de MRE-regio, waarvoor ze werken, bij elkaar gebracht. Daarna ondertekenden we een commitmentverklaring voor volledige circulariteit van installaties in woningbouw, uiterlijk in 2050. We zetten ons allemaal in en leren van elkaar om installaties circulair te maken. Inmiddels zijn we via werkgroepen met verschillende thema’s bezig, waaronder standaardisering en innovaties. We onderzoeken bijvoorbeeld of ‘Binnenklimaat as a Service’ iets is, om te komen tot een circulaire installatie.”

Hergebruik en biobased

Op het gebied van hergebruik is ’thuis nog zoekende, geeft Matthijs aan. “We proberen bijvoorbeeld bakstenen, dakpannen en deuren van woningen die we laten slopen, zoveel mogelijk in nieuwbouwprojecten te laten terugkomen. Voor een nieuwbouwproject aan de Leostraat in Eindhoven worden materialen van de gesloopte huurwoningen hergebruikt. Zo worden oude gevelstenen gebruikt als plint, worden dakpannen opnieuw toegepast en worden oude voordeuren werkkastdeuren. Daarnaast zijn we vanuit het Eindhovense Duurzaamheidspact gestart met een Regionaal Materialennetwerk, waarbij we onze focus vooralsnog leggen op de materiaalstromen dakpannen en vlakglas. We merken echter wel dat het hergebruik van materialen voor bouwbedrijven nog niet vanzelfsprekend is.”

Anderzijds merkt hij ook dat marktpartijen juist naar ’thuis komen, als ze iets nieuws willen proberen. Dit gold bijvoorbeeld voor Heijmans. “We zijn aangesloten bij WoonST, een samenwerking met dertien corporaties en negen gemeenten in Zuidoost-Brabant om via standaardisatie snelle, betaalbare en duurzame sociale huurwoningen te realiseren. Toen we in de wijk ’t Ven in Eindhoven WoonST-woningen wilden realiseren, benaderde Heijmans ons met het voorstel om in plaats van de standaardwoning haar duurzame houten Horizon-woning te plaatsen. Ze zien ons als een vooruitstrevende en duurzame corporatie en wilden samen met ons deze houtskeletwoning verder doorontwikkelen. Inmiddels staan er 88 houten sociale huurwoningen in deze wijk. In de tweede aanbestedingsronde vanuit WoonST zorgden we er gezamenlijk voor dat er meer aandacht is voor duurzaamheid en circulariteit. Daarnaast gaven we intern aan bij nieuwbouwprojecten te werken volgens het adagium ‘WoonST, tenzij’ en vaker voor de nieuwbouw van houten woningen te kiezen.”

Ecodorp bestaat uit veertig woningen, waarvan ’thuis 24 huurwoningen bouwde, en een dorpshuis.

Vanuit haar koersplan heeft ’thuis extra budget vrijgemaakt om duurzame en circulaire nieuwbouw- en renovatieprojecten mogelijk te maken, vertelt Matthijs. “Het extra budget geeft projectmanagers de mogelijkheid om te kiezen voor duurzaamheid, biobased en circulariteit in hun bouwprojecten. Vervolgens kijken we of de duurzaamheidsambities haalbaar zijn. Ook willen we dat projectmanagers bij ieder project nadenken wat het project oplevert binnen de thema’s van ‘The Natural Step’. Verder merken we dat de toepassing van biobased materiaal voor onze projectmanagers en voor bouwbedrijven steeds vaker een automatisme is.”

Ook ziet hij dat bewoners het heft in eigen hand nemen en zelf kiezen voor een circulaire woning. Zo is in de gemeente Veldhoven de kleine woongemeenschap ‘Ecodorp Klein Oers’ ontstaan, met duurzaamheid als belangrijk onderdeel. Het ecodorp bestaat uit veertig woningen, waarvan ’thuis 24 huurwoningen bouwde, en een dorpshuis. “Alle woningen bestaat uit hout, stro en leem, afkomstig uit de omgeving", vertelt Matthijs. “Niet alleen de woningen zijn bijzonder, maar ook de manier van verhuren. De bewoners zijn daar gezamenlijk verantwoordelijk voor. Zij regelen dat zelf, zonder tussenkomst van ’thuis.”

Huurbevriezing

Hoewel ‘thuis bekend staat als koploper op het gebied van duurzaamheid en circulariteit, kijkt Matthijs met grote zorgen naar de gevolgen van de huurbevriezing die kabinet Schoof heeft aangekondigd. “Als deze bevriezing door de Tweede Kamer komt, gaat het zorgen voor een gigantische rem op onder meer de snelheid van de verduurzaming”, vreest hij. “De huurinkomsten hebben we nodig om de leningen te kunnen betalen, om te kunnen investeren.”

Tekst: Tim van Dorsten, Beeld: Woonstichting ’thuis