Het is een gedroomd scenario: voor ieder project slimme en duurzame materiaalkeuzes, zodat we radicaal sneller koersen naar een klimaatneutrale én -adaptieve omgeving. Hoe veranderen we een droom naar een realiteit, waarin opdrachtgevers toekomstbestendig uitvragen en marktpartijen innovaties als standaard inzetten? Dankzij een rondetafelgesprek bij Heidelberg Materials Benelux verdwijnt vage ambitie en ontstaat helder handelingsperspectief.

De datum voor het rondetafelgesprek kón niet treffender: midden in een hittegolf, op een zinderende zomermiddag eind juni. De urgentie om schadelijke broeikasgasemissies te verlagen was niet alleen voelbaar door de verschroeiend hoge temperatuur, maar ook dankzij de vurige betogen van de deelnemers, die de reis maakten naar het Botlekgebied van de Rotterdamse haven. Het meest gebruikte bouwmateriaal, na water, wordt hier gemaakt: beton. Vanzelfsprekend illustreert Elke Koehorst van Heidelberg Materials Benelux daarom eerst de impact van het verduurzamen van het materiaal. “Er wordt wereldwijd ongeveer 14 miljard kubieke meter per jaar ingezet. In Nederland hebben we zo’n dertig betoncentrales en twee cementfabrieken. Wereldwijd is de cementindustrie verantwoordelijk voor zeven procent van de CO₂-uitstoot. In Nederland is dit 1,6 procent.”

Hoewel het proces om cement te maken veel energie vraagt, wordt de voetafdruk steeds kleiner. Elke laat een Roadmap zien, die illustreert hoe Heidelberg de reis maakt om de CO₂-uitstoot terug te dringen. “In 2030 brengen we de netto uitstoot terug tot 400 kg CO₂ per ton cementgebonden materiaal (tCEM). Dat doen we onder andere door productieprocesverbetering, alternatieve brandstoffen en nieuwe cementsoorten met alternatieve grondstoffen.” De 2030-doelstelling is geen vergezicht zonder route, maar een solide doel waar stevig op wordt gekoerst. Deze is al gevalideerd door de Science Based Targets initiative (SBTi) en vormt de tussenstap naar CO₂-neutraliteit twintig jaar later. Elke: “We passen steeds meer gerecyclede materialen toe, waaronder Evobuild, het merk voor CO₂-arme en circulaire bouwproducten.” Daarna krijgen we nóg een bron van trots en een van de hoogtepunten van innovatie te zien, namelijk de uitrol van ’s werelds eerste industriële Carbon Capture, Utilisation & Storage (CCUS) installatie in Brevik, Noorwegen. Elke: “Verder passen we steeds meer gerecyclede toeslagmaterialen toe, waarmee beton ook circulair inzetbaar is”.

Neuzen dezelfde kant op

Tot slot vertelt ze over het committeren in het Betonakkoord en de eigen roadmap om in dertig procent van de primaire toeslagmaterialen te vervangen met hoogwaardig secundair materiaal in 2030. Door opschaling van betonrecycling, optimalisatie van logistiek en certificering en kwaliteitsborging. “We halen nu gemiddeld 13,5 procent en lopen hiermee voorop in de markt.” Koploperspositie of niet, duurzaam bouwen lukt alleen als alle neuzen dezelfde kant op staan. De rondetafel is dan ook urgent en noodzakelijk, vindt Walter Speelman van Heidelberg Materials Benelux: “Wij willen vanuit verschillende stakeholders horen hoe we in een versnelling terechtkomen.” Wietse Walinga van Duurzaam Gebouwd trapt daarom af: “We gaan elkaar niet overtuigen van het belang van verduurzaming. En ook niet van de urgentie van samenwerking om transities mogelijk te maken. Als het gaat over duurzaamheid, dan is de conclusie vaak dat we het ‘gewoon moeten doen’. Maar dat is zo makkelijk nog niet.”

Dat blijkt wel uit de Integrale Circulaire Economie Rapportage 2025 (ICER 2025): van de totale materiaalinzet in Nederland is slechts 13 procent secundair. Ver verwijderd van het 2030-doel om de helft minder primaire grondstoffen te gebruiken. We kruipen vooruit en dat wordt vaak geweid aan de strenge functionele en veiligheidseisen in de bouw, waardoor de toepassing van gerecyclede of circulaire grondstoffen pas in lagere toepassingen wint. En we willen juist naar hoogwaardig hergebruik. Er is een aanzienlijke versnelling nodig om het doel van 2030 te halen.

Hoe denken de andere deelnemers aan het rondetafelgesprek over die versnelling? Welke mogelijkheden zijn er om versneld CO₂ te reduceren en wie heeft welke rol en verantwoordelijkheid in de keten? Lees hier het volledige rondetafelgesprek.

Tekst: Marvin van Kempen, Beeld: Heidelberg Materials Benelux