Van probleemwijk naar duurzame, groene wijk

timer5 min
Van probleemwijk naar duurzame, groene wijk

In tien jaar tijd hebben de gemeente Cuijk en woningcorporatie Mooiland de wijk ‘De Valuwe’ nieuw leven ingeblazen. Van der Heijden bouw en ontwikkeling heeft gezorgd voor zo’n honderd nieuwe sociale huurwoningen, waaronder 41 BENG-woningen. “De BENG-eisen bieden meer zekerheid dat een woning minimaal energielabel A+ krijgt.”

In de jaren zestig gold ‘De Valuwe’ als eerste uitbreidingswijk van het Brabantse dorp Cuijk. Dertig jaar later kende deze wijk veel sociale problemen, waardoor de gemeente en woningcorporatie Mooiland besloten tot een herstructureringsplan. Ook de bewoners zelf dachten hierover mee, vanuit de wijkraad. “Het ging om een sociale en een fysieke aanpak van de wijk”, vertelt projectontwikkelaar Jeroen Fiselier van Mooiland.

BENG

“Van de 750 woningen die in ons bezit zijn, hebben we er 250 gesloopt. Daarvoor hebben we 210 nieuwbouwwoningen laten terugkomen. Door hierbij ook de stratenindeling aan te pakken, hebben we kunnen zorgen voor een ruimere opzet van de wijk met een andere structuur.” Deze fysieke wijkaanpassingen gingen van start in 2010, toen duurzaamheid nog geen rol speelde. “We hielden ons aan het Bouwbesluit”, vertelt Lennart Zwijsen, technisch adviseur bij Mooiland. Pas bij de vierde en laatste fase, waarvoor de planning in 2014 van start ging, werd de energetische verduurzaming erbij betrokken.

“In die tijd presenteerde het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de eerste plannen voor bijna energieneutrale gebouwen (BENG). In tegenstelling tot de EPC-normering bieden de BENG-eisen meer zekerheid dat de woning minimaal een energielabel A+ gaat krijgen. Dat vonden we een goed argument om met deze nieuwe systematiek aan te slag te gaan”, legt Zwijsen uit.

Van probleemwijk naar duurzame, groene wijk

Eerste BENG-woningen

Hierbij zocht Mooiland de samenwerking met Van der Heijden bouw en ontwikkeling uit het nabijgelegen dorp Schaijk. Op basis van een onderhandse aanbesteding had dit Brabantse bouwbedrijf al gezorgd voor 58 sociale huurwoningen in De Valuwe, fase drie van de wijkrevitalisatie. “Niet alleen was de vierde en laatste fase een spiegeling van fase drie”, legt Fiselier uit. “Ook hadden we in die laatstgenoemde fase prettig met Van der Heijden samengewerkt en werken we al meer dan vijftig jaar samen. Daarom vroegen we hen om bij te dragen aan de totstandkoming van de BENG-woningen.”

Van probleemwijk naar duurzame, groene wijk

Ook voor het bouwbedrijf betekende dit een experiment, geeft projectontwikkelaar Lauran van Poppel aan: “Op basis van de eerste gepresenteerde BENG-ideeën heeft onze vaste partner Archifit Total Enginering een voorspelling gedaan over waaraan de te realiseren woningen moesten voldoen. Hierbij is de trias energetica als basis genomen, wat heeft geresulteerd in strengere eisen voor de luchtdichtheid en de vloer-, gevel- en dakisolatie. De landelijke BENG-eisen zijn later bijgesteld (zie kader, red.), waardoor de woningen in De Valuwe over andere prestaties beschikken dan de richtlijn die vanaf 1 januari 2021 officieel geldt.”

Dit beaamt Zwijsen: “Met de nieuwe BENG-norm hoef je minder te isoleren, maar dit komt weer terug bij BENG 2. Als de schil minder isoleert, moet je juist meer doen qua energiezuinige installaties en opwekking.”
Daarbij wilde Van der Heijden voor woningen zorgen die de huurders gemak bieden. “Het zijn woningen geworden die van zichzelf al goed en eenvoudig in gebruik zijn”, vertelt Van Poppel. “Om dit te bereiken hebben we onder meer gekozen voor ruimte-onafhankelijke vloerverwarming, triple-beglazing, zonwering, een ventilatie-wtw-unit en een lucht/water-warmtepomp.”

Nutsvoorzieningen

Ook zijn de BENG-woningen allemaal gasloos, terwijl dat destijds nog niet verplicht was. Van Poppel vervolgt: “Terwijl Mooiland in fase drie voor de sloopwerkzaamheden, de straten en nutsvoorzieningen zorgde, hebben wij dat in fase vier gedaan in opdracht van Mooiland. Zelfs het leegstandsbeheer. In onze gesprekken over fase vier hebben we aangegeven dat wij het hele proces sneller kunnen uitvoeren dan de vier jaar, waarin fase drie is uitgevoerd. Dat is ook gelukt, met dank aan de goede samenwerking met Mooiland, de gemeente Cuijk en de nutsmaatschappijen.”

En ook dankzij Fairhomes, het prefabconcept van Van der Heijden. Van Poppel: “Dit is eenvoudig aan te passen aan de wensen van een opdrachtgever en verhoogt de kwaliteit. Het is een flexibel concept tussen ketenpartners, geen star fysiek concept. Qua plattegrond en architectuur is alles mogelijk. Met Fairhomes bouwen we huur- en koopwoningen in zestig dagen tijd per woning. De 41 sociale huurwoningen hebben we in zeven maanden gebouwd.” Die snelle uitvoering was een onverwachts mooie opsteker voor Mooiland, geeft Fiselier aan. “Daarnaast waren we positief verrast door de kennis die Archifit in huis heeft.”

Vanuit het stedenbouwkundig plan is ook een groot groen park in de wijk gerealiseerd. “De groenvoorzieningen waren te veel verspreid”, vervolgt Fiselier. “Daarom planden we een centraal park om aan te wonen, in te kunnen spelen en in het groen te kunnen wandelen. Zo kunnen de groenvoorzieningen ook een rol spelen op sociaal gebied en zorgen voor verbinding in De Valuwe.”

Sociale aanpak

Eenzelfde sociale functie is bedacht voor de multifunctionele accommodatie die in de voormalige Jozefkerk is gebouwd. Zwijsen vertelt: “Vanwege de teruggang in kerkbezoekers heeft de parochie besloten om dit kerkgebouw te verkopen. De gemeente heeft hierop direct gereageerd door dit gebouw te kopen en dit te herontwikkelen tot een duurzame multifunctionele accommodatie op een centraal punt in de wijk. Vanwege het monumentale karakter van dit gebouw, heeft de gemeente dit gebouw niet aan de buitenkant mogen aanpassen.”

Vanuit deze zogeheten MFA De Valuwe worden inmiddels diverse activiteiten georganiseerd: zo is er een ontmoetingsruimte voor de wijkbewoners, zijn er diverse vergaderzalen en kunnen er in de keuken cursussen en demonstraties worden verzorgd. Daarnaast zorgt een sociaal kernteam voor zorg en welzijn op het gebied van sociaal cultureel werk, maatschappelijk werk, ouderenadvies en wijkverpleegkunde.

Tekst: Tim van Dorsten, Beeld: Mooiland

Lees nu gratis het complete magazine Duurzaam Gebouwd #47

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c184 c225 c243
“Geen volgende stap, maar een sprong vooruit”

“Geen volgende stap, maar een sprong vooruit”

In Fort Altena presenteerde STIEBEL ELTRON een volledig vernieuwde generatie warmtepompen onder de naam wpnext. De lancering werd bijgewoond door installateurs, ...

Lees verder

c223 c243
Bedrijfsvastgoed verduurzamen loont

Bedrijfsvastgoed verduurzamen loont

Deze whitepaper geeft je inzicht in wat verduurzaming van vastgoed oplevert, hoe je dit kunt aanpakken, en hoe je je in dit proces volledig kunt laten ...
c21 c225 c243 c265 c293
Daikin partner van Duurzaam Gebouwd

Daikin partner van Duurzaam Gebouwd

Daikin Nederland toont graag leiderschap in de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Door het partnership met Duurzaam Gebouwd, kan Daikin haar inzet voor duurzame ...

Lees verder

c21 c125 c185 c225 c243
Woningcorporatie maakt zich op voor installatiestap

Woningcorporatie maakt zich op voor installatiestap

Woningcorporatie Bergopwaarts richtte zich in eerste instantie op het isoleren van haar huurwoningen. Maar nu is het tijd voor de installatiestap. Ook wil ze nieuwe ...

Lees verder

c21 c41 c185 c225 c243 c265 c277
Dit is de wijk van de toekomst

Dit is de wijk van de toekomst

Hoe ziet de wijk van de toekomst er precies uit volgens Antea Group? Wat zijn technische innovaties om naar uit te kijken en voor welke uitdagingen komen we te ...

Lees verder

c21 c120 c225 c243
Duurzame stappen zetten in de energietransitie

Duurzame stappen zetten in de energietransitie

Hoe kun je met slimme verduurzamingsmaatregelen energiekosten verlagen én bijdragen aan een duurzame toekomst? Die vraag stond centraal tijdens een webinar ...

Lees verder

c21 c40 c185 c225 c243 c265
Deze woningcorporatie wil dingen anders doen

Deze woningcorporatie wil dingen anders doen

De deelname aan het project ‘Drenthe woont circulair’ heeft Woonservice vooral veel kennis opgeleverd om circulaire en biobased bouwmaterialen in reguliere ...

Lees verder

c21 c41 c160 c225 c243 c277
Dit zijn de belangrijkste bevindingen uit het WoonOnderzoek Nederland 2024

Dit zijn de belangrijkste bevindingen uit het ...

De resultaten van het WoonOnderzoek Nederland 2024 (WoON24), uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) zijn ...

Lees verder

c21 c225 c237 c243 c302
EV-oplossing speelt in op EU-regelgeving en duurzaamheidsdoelen

EV-oplossing speelt in op EU-regelgeving en ...

Om de overstap naar EV te versnellen lanceert Schneider Electric de Charge Pro, een vereenvoudigde laadervaring. De open oplossing zorgt voor snelle installatie ...

Lees verder

c21 c225 c243
Zien: slimme energiemeting en monitoring voor CO2-neutrale fabriek en kantoor

Zien: slimme energiemeting en monitoring voor ...

Hoe maak je een kantoor én een 11.400 m² grote fabriek, waar jaarlijks miljoenen installatiedozen en duizenden verdeelkasten worden geproduceerd, CO2-neutraal? ...

Lees verder

c21 c26 c40 c243 c277
320 sociale en koopwoningen in toekomstbestendige wijk

320 sociale en koopwoningen in toekomstbestendige ...

De herontwikkeling van Poelenburg in Zaandam-Oost, inclusief 320 nieuwe woningen, gaat definitief van start. De gemeente Zaandam, Woningstichting Rochdale en buurtbewoners ...

Lees verder

c21 c26 c151 c184 c243
Naar een duurzame toekomst voor zorgvastgoed

Naar een duurzame toekomst voor zorgvastgoed

SVRZ (Stichting Voor Regionale Zorgverlening), een grote zorgorganisatie in Zeeland, zet zich in voor ouderenzorg en de begeleiding van mensen met complexe problematiek. ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up