Nadat Eigen Haard eerder voor bijna 140 flexwoningen met CLT-hout heeft gezorgd, is de Amsterdamse woningcorporatie inmiddels bezig om verdere stappen in het bouwen met hout te zetten. Zo moet in 2028 de bouw van 288 houten sociale huurwoningen in de Nelson Mandelabuurt van start gaan. “We willen bij houtbouw verder kijken dan de kosten.” 

Beeld (Eigen Haard): Het voorlopig ontwerp van de Nelson Mandelabuurt.  

In 2021 ging het Convenant Houtbouw Metropoolregio Amsterdam (MRA) van start. Doel van dit convenant is om in 2025 één op de vijf woningen in de MRA van hout en andere biobased materialen te bouwen. Meer dan tachtig partijen, waaronder overheden, marktpartijen en kennisinstellingen, ondertekenden destijds dit convenant. Een van de ondertekenaars destijds was woningcorporatie Eigen Haard, dat inmiddels met verschillende projecten uitvoering geeft aan dit streven.  

Afgelopen september tekende de corporatie en bouwbedrijf Hillen & Roosen een overeenkomst voor de bouw van zo’n 150 appartementen, waarvan de helft van hout, in de Amsterdamse wijk Osdorp. Tijdens de afgelopen vastgoedbeurs Provada tekenden de corporatie en het bouwbedrijf een overeenkomst voor de bouw van 39 houten woningen in het dorp Assendelft. Daarnaast maakte Eigen Haard afgelopen februari bekend samen met architectenbureau Studio Nauta en houtbouwconstructeur Treetek zo’n 288 houten sociale huurwoningen en voorzieningen te gaan ontwerpen. Deze laatstgenoemde woningen komen in de Nelson Mandelabuurt in Amsterdam. “De ambitie om in de Nelson Mandelabuurt met hout te gaan bouwen, komt van de gemeente Amsterdam om hier de eerste houten wijk van Nederland neer te zetten”, vertelt Ontwikkelaar nieuwbouw Isa van der Wielen van Eigen Haard. “In de wijk komen in totaal zo’n 70 houten woningen. In plaats van alleen woonblokken gaan we in deze buurt zorgen voor een complete gemeenschap voor verschillende doelgroepen.” Daarnaast zorgt de gemeente voor de komst van scholen en andere voorzieningen. Alle gebouwen worden van hout gebouwd.

Ervaring met hout

De afgelopen paar jaren heeft Eigen al ervaring in houtbouw heeft opgedaan, door bijna 300 flexwoningen te bouwen met Cross Laminated Timber (CLT) aan de rand van het Amsterdamse Brasa Park en op het terrein van de Kalkbranderij in Amstelveen. Bijna al deze woningen zijn inmiddels opgeleverd. “We hebben deze tijdelijke woningen in de fabriek laten bouwen, via 3D houtbouwmodellen van bouwbedrijf Moos, en op het bouwterrein in elkaar laten zetten”, legt Van der Wielen uit. “Deze manier van bouwen heeft gezorgd voor een kortere bouwtijd.”

De bouw van tijdelijk woningen met een CLT-gevel is echter iets anders de bouw van volledig houten woningen. Daarom heeft Eigen Haard afgelopen december houtbouwconstructeur Treetek en houtbouwarchitect Studio Nauta geselecteerd aan het projectteam voor de bouw van de sociale huurwoningen in de Nelson Mandelabuurt. “Houtbouw vraagt om een andere manier van ontwikkelen en die kennis hebben we nog niet”, verklaart ze. “Een uitdaging is bijvoorbeeld om de bouw van de houten woningen betaalbaar te houden, aangezien bouwen met hout duurder is. Daarom hebben we aan de architect bij het ontwerp meegegeven voor een rationeel ontwerp te zorgen, zonder bijvoorbeeld heel gekke hoeken. We hebben gemerkt dat we in het traject van het bouwen met hout worden uitgedaagd om creatiever na te denken.”

Zo vindt ze dat bij het bouwen van sociale huurwoningen niet alleen naar de kosten moet worden gekeken. “Onze systemen en rekenmodellen zijn nog ingericht op het bouwen met traditionele materialen, zoals beton. Het bouwen met hout zorgt echter voor CO2-besparing en Europa Unie is bezig met wet- en regelgeving om CO2-uitstoot te gaan beprijzen. Alleen al daarom is de overstap naar houtbouw van belang. Het is vooralsnog echter onduidelijk hoe de brandveiligheidseisen voor houten gebouwen eruit komen te zien, die worden waarschijnlijk aangepast. Over de taxatie van de woningen is nog niets duidelijk, het zou fijn zijn als daar snel meer duidelijkheid over komt.”

Foto (Eigen Haard): Ontwikkelaar nieuwbouw Isa van der Wielen van Eigen Haard.

Biobased materialen

De appartementen in Osdorp en de woningen in Assendelft zijn naar verwachting in de loop van 2027 klaar, de bouw van de woningen in de Nelson Mandelabuurt gaat van start in 2028. En als het aan Van der Wielen ligt, komen er naast hout meer biobased materialen in deze woningen. “We beschikken over een materialenlijst, waarop ook circulaire en biobased materialen staan. Als we biobased materiaal voor hetzelfde geld dezelfde kwaliteit kunnen bereiken, waarom niet? Hennep als isolatiemateriaal kan bijvoorbeeld een quick win zijn.”

Daarnaast geeft ze aan dat de projectgroep nu al met de afdeling verhuur nadenkt hoe ze aankomende huurders gaan informeren over hun omgang met de houten woningen. “We willen het hout in de woning wel graag in het zicht houden, alleen al voor het gevoel van de bewoners, maar huurders mogen niet zomaar gaten boren in houten muren. Daarom denken we eraan om op sommige plekken in de woningen gipsplaten tegen de muren te zetten, zodat huurders toch foto’s kunnen ophangen.” Ze verwacht echter geen problemen bij huurders. “Bij de twee projecten met de flexwoningen hebben we gemerkt hoe enthousiast huurders reageren op de toepassing van hout in woningen. Het zou mooi zijn als we in de drie houtbouwprojecten hetzelfde enthousiasme van huurders kunnen krijgen.”

Vervolg?

Of Eigen Haard na afloop van de drie houtbouwprojecten definitief de overstap naar houtbouw maakt, durft Van der Wielen niet te zeggen. Wel heeft ze bij zichzelf inmiddels een verandering gemerkt. “Naast de bouw van de sociale huurwoningen in de Nelson Mandelabuurt ben ik ook betrokken bij andere bouwprojecten binnen Eigen Haard. Ik heb in die projecten gemerkt dat ik inmiddels ook kijk naar andere mogelijke scenario’s om natuurlijke en circulaire materialen toe te passen. Daarnaast hoor ik van collega’s dat zij dit ook doen. Ook in de markt horen we steeds vaker de keuze voor natuurlijke materialen. Houtbouw is buzzing.” 

Tekst: Tim van Dorsten