Woonbedrijf heeft duurzaamheid sinds vijftien jaar als belangrijk onderdeel in haar strategische visie staan. Het is dan ook geen verrassing dat de Eindhovense woningcorporatie bij diverse circulaire initiatieven betrokken is. “Netcongestie is een probleem om woningen van het aardgas af te halen, maar met isolatie en ventilatie kunnen we ze wel naar energielabel A brengen.”

‘Fijn wonen’, ‘Beschikbaarheid van betaalbare huurwoningen’ en ‘Duurzaamheid’. Sinds vijf jaar zijn dit de drie zogeheten resultaatgebieden in de strategie van Woonbedrijf. “Op iedere specifieke doelstelling hebben we korte- en langetermijndoelen gesteld”, vertelt manager vastgoedbeheer Ruth Verhagen van de Eindhovense woningcorporatie. “Zo werken we aan het gebruik van circulaire materialen bij onderhouds-, nieuwbouw- en renovatieprojecten en willen we in 2027 80 procent van onze woningen met energielabel E, F en G hebben aangepakt. Door dit soort doelstellingen houden we in de waan van de dag de stip op de horizon in de gaten. Ieder jaar maken we nieuwe, concrete en tastbare doelstellingen, om met kleine stappen uiteindelijk toch voor effecten op grote schaal te kunnen zorgen.” Woonbedrijf beschikt over zo’n 35.000 huurwoningen, waarvan inmiddels nog zo’n 2.500 energielabel E, F of G hebben.

Ze weet nog niet of Woonbedrijf het voor elkaar krijgt om eind 2028 alle woningen met een laag energielabel te verduurzamen. “We doen hier hard ons best voor. Jaarlijks renoveren we zo’n 800 woningen, waarbij we vooral grote appartementencomplexen aanpakken. Dan kunnen er ook woningen met energielabel C of D tussen zitten.”

Meer dan isolatie

Verduurzamen gaat verder dan enkel het toepassen van energiebesparende maatregelen. “We voorzien de woningen dan ook van een nieuwe badkamer of keuken”, legt Ruth uit. “Door de grote hoeveelheid woningen met een laag energielabel zijn we de afgelopen jaren wel meer woningen gaan renoveren, want in het verleden pakten we er 200 per jaar aan.  

Momenteel richten we ons op vooral op woningen uit de jaren 60 van de vorige eeuw.” Een van die projecten dit jaar is dat Woonbedrijf de vijf Grijpma-flats in de Eindhovense Schrijversbuurt gaat verduurzamen en daarbij in totaal 52 studio’s voor jongeren tot 28 jaar boven op de complexen plaatst. “Dat heeft veel voeten in de aarde gehad. Niet alleen op technisch gebied, maar vooral ook op het sociale vlak. Hoe krijg je bewoners mee in een plan, waarin renovatie en nieuwbouw samenkomen? Het is voor het eerst dat we dit doen.”

Ook bij renovatieprojecten voert Woonbedrijf het liefst meer dan alleen isolerende maatregelen uit. “Met isolatie en ventilatie kunnen we een woning vaak van een laag energielabel naar A krijgen. Als het mogelijk is willen we de woningen ook voorzien van zonnepanelen en een hybride warmtepomp. Ons doel bij renovaties is om de woningen zo veel als mogelijk geschikt te maken om bij een volgende stap van het aardgas af te gaan.” Hierbij vormt netcongestie een probleem, geeft ze aan. “Door de drukte op het elektriciteitsnet kan het gebeuren dat we bijvoorbeeld geen zonnepanelen of geen hybride warmtepompinstallatie kunnen aanleggen. En vanwege de aanleg van het elektriciteitsnet in Eindhoven kunnen de mogelijkheden zelfs per woning verschillen. Dat is vervelend, want onze huurders zijn afhankelijk van ons en we willen liever niet twee keer voor overlast zorgen.”

Biobased bouwen

Op het gebied van circulariteit heeft Woonbedrijf zich de afgelopen jaren aangesloten bij diverse samenwerkingsverbanden, waaronder het convenant ‘Manifest regionaal materialennetwerk’. “Met onder meer de gemeente Eindhoven en andere Eindhovense woningcorporaties hebben we in dit manifest afgesproken om de toepassing van biobased materiaal van de grond te krijgen”, vertelt Ruth. “Hiermee willen we regionale boeren zo ver krijgen dat ze het telen van mais gaan vervangen voor biobased isolatiemateriaal zoals vezelhennep en miscanthus. Samen met onder meer andere woningcorporaties, diverse bouwbedrijven en de gemeente Eindhoven hebben we toegezegd om biobased isolatiemateriaal te gaan afnemen en gebruiken, om ervoor te zorgen dat boeren hun geteelde materialen kunnen verkopen.”

Een illustratie van de vijf Grijpma-flats waarop studio’s komen te staan. (Beeld: Woonbedrijf)

Stro als dakisolatie

Woonbedrijf heeft al in diverse renovatieprojecten vlas als isolatiemateriaal toegepast en is nu bezig met een proefproject voor de toepassing van stro als dakisolatie. “Dat proefproject wilden we eerder uitvoeren, maar we moesten eerst voor een certificering zorgen om de brandveiligheid te garanderen. Het verkrijgen van die certificering duurde langer dan we hadden gewild”, vertelt Ruth. “Het manifest werkte hierbij als een vliegwiel, want we activeren elkaar continu.”

Hergebruik

Daarnaast moet dit manifest ervoor zorgen dat er bij sloopprojecten meer materialen hergebruikt worden, al is dat niet altijd eenvoudig. “We hebben in het verleden nog weinig losmaakbaar gebouwd en bij een renovatie is een woning veelal aan zijn bouwtechnische einde van de levensduur. Er zijn echter altijd wel dingen mogelijk. Zo heeft een aannemer bij een renovatieproject de zinken dakgoten, die moesten worden vervangen, platgewalst en in hetzelfde project hiermee de dakkapellen opnieuw bekleed. Daarnaast werken we sinds 2018 samen met sloopbedrijf Van Liempd, om bouwmaterialen bij onderhouds- en renovatieprojecten te hergebruiken.” Verder is Woonbedrijf betrokken bij een commitmentverklaring om met in totaal dertien regionale corporaties en vijf installateurs te zorgen voor volledig circulaire installaties in huurwoningen in 2050. Hierbij hebben de aangesloten corporaties afgesproken om ook op het gebied van installatietechniek in projecten circulariteit hoger op de agenda te zetten. “Door samen te werken en kennis te delen willen we hiermee stappen zetten naar een duurzame toekomst.”

Tekst: Tim van Dorsten