Hoe combineer je comfort, duurzaamheid en zorggebruik? Voor die uitdaging stond het bouwteam van het Haagse zorgcomplex De Drie Linden, dat nog ‘oldskool’ installaties had. Syntrus Achmea en zorginstelling Saffier kozen voor het beste van twee werelden: een semicollectieve, All Electric-oplossing voor verwarmen, koelen, warmtapwater en ventilatie.  

Grondige analyse

“Binnen Achmea zetten we sterk in op duurzame bouw. Vanuit onze ESG-strategie (Environmental, Social & Governance) hebben we namelijk een helder doel: onze vastgoedportefeuilles zijn in 2050 volledig COâ‚‚-neutraal”, vertelt Heiko Haasjes, projectmanager bij Syntrus Achmea Real Estate & Finance. “Maar het originele ontwerp was nog gebaseerd op gasgestookte installaties en mechanische ventilatie met natuurlijke toevoer. Daar stonden wij niet achter.”

Dág, gas

Adviseur Wim Meijer (K & EA 44) maakte vervolgens een analyse en stelde een aantal duurzame varianten voor. Zonder gas, All Electric dus. Samen met Spindler, als adviserende en uitvoerende installateur, zijn de installaties omgezet naar een duurzame installatie met warmtepompen voor verwarming, koeling en warmtapwaterbereiding. Ook maakte de mechanische ventilatie plaats voor een centraal gebalanceerd ventilatiesysteem, met warmteterugwinning en COâ‚‚-sturing in de appartementen.

Ruimte voor eigen wensen

Maar waar kies je voor: individuele opstellingen per appartement? Of toch een collectieve opstelling voor verwarming, koeling en warmtapwater? “Dat is bij dit type hoogbouw een van de meest gestelde vragen. Ook bij dit project”, vertelt Rudy Grevers, manager Woningbouw bij Alklima. In de eerste analyse onderzocht K & EA 44 bewust verschillende collectieve én individuele systemen. Haasjes: “Samen met zorginstelling Saffier kozen we voor de toegepaste variant, met ruimte voor eigen invulling. Binnen ons programma van eisen werkte Spindler dit verder uit. De appartementen moeten zowel individueel als groep functioneren, dat was een belangrijke eis. Daarnaast wilde Saffier graag koeling toepassen en het liefst een duurzame oplossing voor de warmtapwatervoorziening.”

Meerwaarde in comfort

Het resultaat combineert het beste van twee werelden. Grevers: “Een semicollectieve oplossing met per etage – en dus per groepswoning – een Ecodan lucht-water-warmtepomp-opstelling van Mitsubishi Electric. In de appartementen zitten afleversets voor de vloerverwarming, voorzien van een automatische ruimteregeling voor verwarmen en koelen. Dus per ruimte regel je de temperatuur.” Ook maken energiemeters de verbruiken zichtbaar, met de mogelijkheid voor een verrekening per gebruiker. En, verzekert hij, koeling biedt een absolute meerwaarde voor dit gebouw. “Dat maakten de afgelopen warme zomers wel duidelijk.” Een centraal ventilatiesysteem met warmteterugwinning verhoogt het comfort in de appartementen nog meer. “In elk appartement zit een Smart Valve COâ‚‚-klep, die voor energiezuinige ventilatie zorgt bij een zo laag mogelijk COâ‚‚-gehalte. Iets wat nu door corona nog belangrijker is geworden.”

CO₂-warmtepompen, ook duurzaam?

Ook realiseerde het bouwteam een vernieuwend warmtapwatersysteem. “In de vorm van CO₂-warmtepompen van Mitsubishi Electric”, vervolgt Grevers. “Geavanceerde systemen, speciaal ontwikkeld om grote hoeveelheden sanitair warm water te genereren. Mét een hoog rendement. Bijzonder is dat dit toestel COâ‚‚ als natuurlijk koudemiddel gebruikt, wat een zeer lage GWP-waarde [Global Warming Potential, red.] geeft, namelijk 1.” Ook heeft elk gebouw een boilercapaciteit van duizend liter. Dankzij een ringleiding en de afleversets biedt dit een comfortabele, duurzame warmtapwatervoorziening. “Prettig is bovendien dat het energie- en waterverbruik van het warmtapwater afzonderlijk inzichtelijk is.”

Laag gebruik, hoog comfort

Tot slot, elk woonblok heeft zonnepanelen die veel van de elektriciteit voor de warmtepompen leveren. Haasjes: “Door een combinatie van al deze technieken is het zorgcomplex volledig All Electric, wat een laag energieverbruik en tegelijk een hoog comfort oplevert. Wij zijn er blij mee, maar ook de zorgmedewerkers en bewoners. En daar doen we het uiteindelijk voor.”