Nieuwe onderwijsgebouwen zijn gemiddeld 25% energiezuiniger dan minimaal is vereist in het Bouwbesluit. Dit blijkt uit een analyse van de bouwaanvragen uit 2010. Een aantal scholen levert zelfs een energieprestatie die bijna twee keer beter is dan vereist. En bovendien is er ook extra aandacht voor een gezond binnenklimaat.

Deze ontwikkeling is zeer opmerkelijk, de energie-eisen voor gebouwen in het Bouwbesluit zijn namelijk per 1 januari 2010 aangescherpt. Bovendien is het in de bouw nu niet bepaald traditie om zoveel ambitieuzer te bouwen dan de norm, en zeker in niet in de scholenbouw.

Landelijke steekproef
Agentschap NL heeft een landelijke steekproef van bouwvergunningen uit 2010 voor 300 utiliteitsgebouwen laten uitvoeren. De categorie onderwijsgebouwen valt binnen de 9 gebouwcategorieën positief op. Bij de 300 utiliteitsgebouwen uit de steekproef komen 29 gebouwen voor met een onderwijsfunctie.

Het zijn vooral basisscholen en voor een kleiner deel scholen voor het voortgezet onderwijs. Van 23 scholen is een bruikbare berekening van de energieprestatie beschikbaar. Dit is bijna één vijfde van het totale aantal bouwaanvragen voor scholen in 2010 en zodoende een representatieve steekproef.

De gebouwgrootte varieert van 1.000 tot 10.000 m². Totaal gaat het om ruim 75.000 m². Van dit oppervlak heeft de helft een onderwijsfunctie; de rest van het oppervlak heeft de functies sport, kantoor, bijeenkomst en gemeenschappelijk.

Sterk in energie
Bijna alle 23 ondervraagde scholen, zie figuur 2, leveren een energieprestatie die flink beter is dan minimaal vereist volgens het Bouwbesluit. Een aantal scholen presteert bijna een factor 2 beter dan de nieuwste norm.

Veelvoorkomende maatregelen zijn een dikke isolatie van de gebouwschil, HR++ glas, en energie efficiënte verlichting. Opmerkelijk is dat driekwart van de scholen een warmtepomp gebruikt voor verwarming, vaak in combinatie met warmtekoude-opslag. Een kwart van de scholen krijgt pv-panelen, variërend van 16 tot 625 m². De zonnepanelen leveren een bijdrage van 1 tot 30% aan de energievoorziening.

Aandacht binnenmilieu
Naast energiebesparing tonen de plannen opvallend veel aandacht voor de kwaliteit van het binnenmilieu. Driekwart van de scholen beschikt over gebouwkoeling. Iets wat in nieuwbouwkantoren gebruikelijk is, maar in scholen tot voor kort nog een uitzondering.

Evenzeer opmerkelijk is dat driekwart van de scholen beschikt over gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning. Ook op dit punt zijn scholen bezig met een inhaalslag. 

Uitvoering en beheer cruciaal
Sinds ruim vijf jaar vraagt Agentschap NL via het programma Frisse Scholen aandacht voor energiebesparing en de kwaliteit van het binnenmilieu van scholen. De steekproef toont aan dat in de nieuwbouwplannen een grote stap voorwaarts is gezet. Gelet op de beperkt beschikbare budgetten is dit een prestatie van formaat.

De volgende stap zal zijn het goed uitvoeren van de maatregelen tijdens de bouw en daarna een goed gebruik en beheer. Zodat kinderen optimaal kunnen leren in een Frisse School.

Meer informatie over energiegebruik: www.energiecijfers.nl
Meer informatie over Frisse Scholen: www.frissescholen.nl

Afbeelding: OSG Piter Jelles Nijlân, een school voor VMBO in Leeuwarden door RAU Architects.