Het hoofdkantoor van de Xolar Groep mag zich het grootste passiefhuis ter wereld noemen. Dit bedrijfsgebouw in het Oostenrijkse Eberstalzell komt als eerste Europese industriegebouw rond zonder een conventioneel verwarmingssysteem te gebruiken. Alleen gedurende de beginjaren wordt er met pellets bijverwarmd. Een gesprek met directeur Mattis Baumann en een uitgebreid projectverslag.

Wat heeft u doen besluiten om van het Xolar hoofdkwartier een passiefhuis te maken?
Directeur Mattis Baumann: "Herbert Huemer is de oprichter van Xolar en een echte pionier. Hij legde al in de jaren negentig een solarinstallatie op het dak aan. Zijn enthousiasme zorgde voor een enorm bewustzijn binnen de organisatie. Daarnaast wilden we natuurlijk gewoon energiekosten besparen. Omdat we zelf zonnepanelen produceren was het een gemakkelijke optelsom."

Het hoofdgebouw is nu een paar jaar in gebruik en alles wordt gemonitord.  Kunt u ons enkele bevindingen vertellen?
"De gemiddelde ondergrondse opslag temperatuur op 1 meter diepte lag in januari 2010 rond de 2 graden Celsius hoger dan de temperatuur in januari 2009. Uit de ondergrondse opslag kon inmiddels zoveel warmte-energie worden gehaald dat het pelletsverbruik rond de 40% verminderde. Berekeningen wijzen uit dat binnen vier tot zeven jaar geen gebruik meer hoeft te worden gemaakt van conventionele warmte."

Is er onderzoek geweest naar het passiefhuis en brandveiligheid? Ik heb begrepen dat door de goede isolatie er kans is dat een brand direct uit zal gaan vanwege het gebrek aan zuurstof, maar het vuur zal doorsmeulen en zal (bijna) exploderen wanneer iemand een deur opent, door de vers aangevoerde zuurstof.
"Overal in het pand hebben we brandmeldinstallaties hangen. Op het moment dat er rook wordt gedetecteerd worden alle rolluiken automatisch geopend. Er is absoluut geen explosiegevaar."

Projectgegevens
Zonnewarmte worden onder de vloer van de hal opgeslagen en verwarmt het gebouw in de winter. Een elektrische warmtepomp of een airconditioning zijn bewust achterwege gelaten. Er worden 800 m² zonnecollectoren op de gebouwen en 300 m² aan de voorgevel gebruikt. De aardwarmteopslag is na ongeveer zeven jaar volledig in gebruik. Dan zal het energieverlies op de vloer op 0,02 W/m2 liggen.

De temperatuurontwikkeling van de bodem onder de hal wordt met meerdere sondes in de gaten gehouden. Door een industriële oppervlakteverwarming wordt de zonne-energie aan de bodem afgegeven. Gelijktijdig zorgt de massaopslag voor koeling tijdens warme dagen.

Zomer- en nachtkoeling
Gedurende de nacht worden de ventilatieramen van de brand-rookventilatie automatisch geopend. Dit zorgt voor een zeer goed werkende cross ventilatie, die voor een hoge thermische stabiliteit zorgt. Zonnige dagen in de winter zorgen voor een hoge directe energie invoer. Kantoren en industriehallen kunnen in de zomermaanden door absorptie koelmachines worden gekoeld. De afbouwhal werd als houtbouw met kolommen uit gewapend beton gebouwd. Het kantoorgebouw is als houtskeletbouw met betonelementen uitgevoerd. Uit ecologisch oogpunt werd er zo min mogelijk beton in verwerkt. Het regenwater wordt voor de toiletruimtes gebruikt.

Vermenigvuldigbaarheid
Het project kan op soortgelijke wijze in vele industriële toepassingen gebruikt worden. Als basis kan uitgegaan worden van bijgaand concept vanaf 1000m² vloeroppervlak en een grondwaterspiegel onder de 10 meter. Het is in ieder geval raadzaam om de afdaken/luifels bij de fabrieksgebouwen naar het zuiden te richten, omdat daardoor aanzienlijk meer zonne-energie invoer wordt gerealiseerd en de verlichting door het natuurlijke daglicht wordt verbeterd.

Hallen en kantoren worden in de zomer niet oververhit, maar door de automatische nachtopeningen en door de inzet van zonnewarmte gekoeld. De verwarming en koeling van industriehallen met buizen in de vloer heeft bewezen dat het voordelen heeft omdat er een evenwichtig temperatuurniveau mee gecreëerd kan worden.

Milieuvriendelijkheid
Volgens de energiecertificatie heeft het gebouw een warmtebehoefte van 30.231 kWh per jaar. Dit wordt compleet gedekt door vernieuwbare energie. Met de zonne - installatie, met een oppervlak van 1100 m² aan collectoren, wordt een besparing van rond de 55.000 liter olie op jaarbasis gerealiseerd. Dat komt overeen met een CO₂- equivalent besparing van ca. 185 ton per jaar. In het eindstadium wordt er in de 'Zonnefabriek van de Toekomst' jaarlijks meer dan 1 Gigawatt thermische zonnecollectoren geproduceerd.

Technische gegevens van de industriële gebouwen
* Verwarmingsenergie behoefte berekend 0,86 kWh/m2a
* Luchtwisseling bij 50 Pascal drukverschil 0,08
* Bruto vloeroppervlakte 17.000 m²
* Volume 165.000 m³
* Wand en dak 0,18 W (m²K)
* Ramen 0,85 W (m2K)
* Effectieve U- waarde vloer 0,02 W (m2K)

 Meer informatie www.xolargroep.com

Tekst: Gerard Vos