Erwin van Veldhoven van de Stichting Living Daylights geeft zijn visie op 2011.

 Afzien voor duurzaamheid

Duurzaamheid. De trend van dit moment; iedereen praat erover. Niets mis mee natuurlijk, want we kunnen er tenslotte alleen maar beter van worden. Wie niet duurzaam is, doet niet meer mee. Ook positief. Of toch niet?

 Onlangs was ik toehoorder bij enkele presentaties over gebouwen die energieneutraal zouden zijn, of zelfs beter dan dat. Met veel enthousiasme werd getoond welke maatregelen, vaak van technologische aard, moesten leiden tot de duurzame prestaties die het desbetreffende bureau had voorspeld. De grafieken en tabellen zagen er veelbelovend uit.

Maar tests  'in het veld', iets waar ik sterk voorstander van ben, bewezen dat gestelde prestaties niet gehaald werden. De verschillen met voorspellingen waren soms verbazend groot. Wat bleek? In álle gevallen gooide de gebruiker roet in het eten.

Dergelijke bevindingen werden vervolgens op een vrij luchtige manier weggewuifd. Met nog meer grafieken en tabellen werd aangetoond dat de voorspelde prestaties wel degelijk haalbaar waren. Let wel: onder gestelde voorwaarden, na  bepaalde correcties, met behulp van technieken die zich nog niet bewezen hebben én nadat gebruikers hun gedrag hebben aangepast. Toen ik vroeg hoe er onderzoek was gedaan naar de perceptie en acceptatie van gebruikers, kreeg ik in eerste instantie nog meer cijfers voor mijn kiezen. Mensen, waar is de menselijke maat?

Als we niet opletten, doen onze ambities ons straks de das om. We willen allemaal een duurzame samenleving, voor en met mensen. Maar als de fanatieke queeste naar duurzaamheid-om-de-duurzaamheid onleefbare gebouwen oplevert, slaan we de plank mis.

Dat meetresultaten uit het veld tegenvallen doordat de gebruiker zich 'niet goed gedraagt', is de duidelijkste aanwijzing die je kunt krijgen. Het forceren van een gedragsverandering bij gebruikers is een uitdaging waar je als ontwerper beter niet aan kan beginnen; laat dat ook voor architecten een les zijn. Draai het daarom om. Zorg dat het gebouw zich, waar relevant, aanpast aan de gebruiker, en probeer vervolgens onder die omstandigheden de juiste oplossingen te implementeren. Geef de gebruiker ruimte om te leven!

Als Industrieel Ontwerper doe ik daarom de oproep: architecten van 2011, verdiep u alstublieft in de gebruiker! Voor, tijdens en vooral ná ontwikkeling van uw gebouw.

 Ir. E.R. van Veldhoven
Stichting Living Daylights