De deelname aan het project ‘Drenthe woont circulair’ heeft Woonservice vooral veel kennis opgeleverd om circulaire en biobased bouwmaterialen in reguliere projecten toe te passen. Op installatiegebied is de woningcorporatie nog zoekende. “We willen generieke oplossingen voor maatwerkprojecten.”

Niet andere dingen doen, maar dingen anders doen. Dat doel heeft de werkgroep ‘Samen duurzaam’ van de Drentse woningcorporatie Woonservice. “We willen in onze huidige renovatie- en onderhoudsprojecten zoveel mogelijk circulaire en biobased bouwmaterialen toepassen”, vertelt manager vastgoed Leon Vries van Woonservice. “We doen dit al geruime tijd met nieuwbouwwoningen en we merken inmiddels dat de olievlek zich langzaam ook in renovatie- en onderhoudsprojecten verspreidt.”

Het toepassen van circulaire en biobased bouwmaterialen in nieuwbouwprojecten begon in 2018, toen Woonservice deelnam aan het project ‘Drenthe woont circulair’. Met dit project wilden de in totaal acht deelnemende woningcorporaties niet alleen stappen zetten op het gebied van circulariteit, maar ook kennis opdoen en met elkaar delen. “Alle acht corporaties dienden ieder een project in”, vertelt Leon. “Vervolgens vond een koppeling plaats met enkele bouwconsortia, om de projecten uit te voeren.” Van de acht projecten zijn er twee uitgevoerd, waaronder het project van Woonservice, en dit vindt Leon niet zo vreemd. “Het waren ambitieuze projecten, maar het ging dus niet alleen om de uitvoering. Ons project lukte. Dat was niet alleen te danken aan het doorzettingsvermogen van alle betrokken partijen, maar ook omdat we van de gemeente Borger-Odoorn en de Regiodeal een subsidie kregen. Pas na de toekenning van die subsidies vonden we het verantwoord om het project door te laten gaan.” Uiteindelijk konden geïnteresseerden de circulaire woning van Woonservice een maand lang rondleidingen krijgen, om kennis over circulaire woningbouw op te doen.

Ecologische woningen

Hoewel de corporatie destijds financieel geen ruimte zag om meer volledig circulaire sociale-huurwoningen te bouwen, heeft ze de opgedane kennis wel kunnen toepassen in reguliere nieuwbouwprojecten. Afgelopen maart 2025 liet Woonservice weten dit voorjaar van start te gaan met de bouw van acht circulaire en biobased woningen. “Met een beetje meer investeren is de toepassing van standaard biobased bouwmaterialen, zoals isolatiemateriaal en houtbouw inmiddels haalbaar en opschaalbaar. Dat komt enerzijds omdat er meer aanbieders van deze bouwmaterialen zijn, waarmee de prijs naar beneden gaat. Anderzijds weten we zelf beter wat we aan bouwbedrijven moeten vragen en hoe we ze het best kunnen uitdagen.”

Daarnaast merkte Leon dat de prijzen van de traditionele bouwmaterialen duurder worden. “Tijdens de energiecrisis merkten we dat sommige zelfs niet beschikbaar waren. Daarom hebben we ervoor gekozen om op dit gebied stappen te zetten en steeds vaker biobased en circulaire materialen in reguliere projecten, zoals onderhouds- en renovatieprojecten, toe te passen.”

Dit gebeurt bijvoorbeeld bij isolatiewerkzaamheden. “Onze eerste stap is om al onze woningen met isolatie naar energielabel A te krijgen. Nog een kleine hoeveelheid van onze woningen heeft energielabel E, F of G”, zegt Leon. “We dagen onszelf en bouw- en isolatiebedrijven uit om meer biobased of circulaire varianten als isolatiemateriaal toe te passen. Dat vinden we allemaal niet altijd even eenvoudig, merken we.”

 Leon: "We dagen onszelf en bouw- en isolatiebedrijven uit om meer biobased of circulaire varianten als isolatiemateriaal toe te passen." Foto Leon Vries (Marloes Fotografei);

Duurzame installaties

De tweede stap op het gebied van verduurzamen dient zich binnenkort aan: woningen voorzien van duurzame installaties. Woonservice kijkt met gemengde gevoelens naar de toenemende hoeveelheid installatietechniek in woningen. “We geven steeds meer geld uit aan het onderhoud van installaties”, legt Leon uit. “Dat is voor ons een reden dat we warmtepompen nog niet massaal in woningen installeren. Anderzijds komen we op het punt dat we woningen met energielabel A en B klaar willen maken voor 2050. We willen het juiste doen voor de toekomst en in die woningen plaatsen we dus wel een warmtepomp.” Die keuze voor de plaatsing van een warmtepomp is niet eenvoudig, vindt hij. “Dat komt omdat we zoeken naar generieke oplossingen voor maatwerkprojecten. Om voor een comfortabele woning te zorgen, is niet alleen de installatie van bijvoorbeeld een warmtepomp nodig. Dit hangt ook af van de isolatiegraad, het afgiftesysteem en de luchtdichtheid van een woning. En met name de laatste twee aspecten verschillen per woning.”

Hij pleit ervoor om meer kennis te delen op dit gebied. “Het is zonde als iedere corporatie zelf steeds het wiel moet uitvinden. Een aansluiting op een warmtenet past bijvoorbeeld goed bij een woningcorporatie, maar het blijkt dat de komst van een warmtenet niet eenvoudig is.”

Die kennisdeling vindt wel plaats op het gebied van nieuwbouwprojecten, zoals in Bouwstroom Noord. Hierin zitten zes corporaties, waaronder Woonservice, en de twee bouwbedrijven Dura Vermeer en Trebbe. “Hierin zoeken we gezamenlijk naar manieren om meer circulair en biobased materialen toe te passen, waardoor we minder in installaties hoeven te investeren. Zo merken we dat dit aspect ook bij veel andere woningcorporaties speelt.”

Hergebruik

Woonservice kijkt ook naar het hergebruik van bouwmaterialen en andere onderdelen in nieuwe woningen, maar volgens Leon kan dit op sommige gebieden nog lastig zijn. “Lang niet alle materialen zijn herbruikbaar. Daarnaast komt het nog vaak voor dat de materialen die we in projecten nodig hebben, niet altijd beschikbaar zijn. Wel hebben we met het sloopbedrijf Bork afgesproken dat ze iedere woning circulair sloopt, zodat we zoveel mogelijk onderdelen en bouwmaterialen, zoals hout, kunnen hergebruiken. Zonnepanelen en keukens kunnen we veelal hergebruiken.”

Tekst: Tim van Dorsten

Foto: In Valthermond heeft Woonservice gezorgd voor acht circulaire woningen, die hun oorsprong vonden in ‘Drenthe woont circulair’. (Foto: Woonservice)