'De ondernemer' bericht over het nieuw te realiseren gebouw van het Nederlands Instituut voor Ecologie dat medio 2010 zal worden opgeleverd.

Prestigieus is het project abso­luut. "Als wij niet duurzaam bouwen, weet ik niet van wie je het wel mag verwach­ten.” Dat is kortweg de filosofie ach­ter de nieuwbouw van het Neder­lands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) stelt directeur prof. dr. Louise Vet. "En juist in de tijd dat wij de opdracht aan het formuleren waren, verscheen op televisie de Te­genlicht- documentaire over het be­grip cradle to cradle.”

Daarin maakt Nederland kennis met de levenscy­clus van de grondstoffen, zegt Vet. "Je moet zo omgaan met de grond­stoffen dat ze altijd weer hergebruikt kunnen worden. Afval is voedsel.” Die gedachte inspireerde het NIOO-KNAW eveneens. Verder is overduidelijk dat de fossiele brandstof­fen over niet al te lange tijd opraken. Dat vraagt om een andere kijk op de energietransitie. Bovendien hecht het NIOO erg veel belang aan het behou­den en bevorderen van bio-diversiteit juist in de bebouwde omgeving.

Met die geschetste contouren is het instituut de boer op gegaan. Via een Europese aanbesteding is zowel de ar­chitect als de bouwer gekozen. "Je kunt dan wel in zee gaan met een al gelouterde ‘groene’ architect en dito aannemer, maar het was voor ons juist een uitdaging een goede archi­tect uit het reguliere circuit te vinden en ook een aannemer die zijn sporen nog niet had verdiend in de duurza­me bouw. De gedachte is dat onze ar­chitect en bouwer het gedachtegoed bij volgende opdrachten weer zullen uitdragen en dat zo de cirkel van duurzaamheid steeds grotere vormen aanneemt.”

Kop eraf
Vet voelde dat zowel de gekozen ar­chitect (Bureau Claus en Kaan Archi­tecten) als aannemer (Berghege uit Oss) vanaf het begin enthousiast zijn geweest. Omdat het project toch wel prestigieus is, heeft Vet tegen de part­ners gezegd dat ze volledige medewer­king verwacht: „Deze bouw heeft grote belangstelling en ik zal de suc­cessen met enthousiasme uitdragen.” Maar ze voegde er ook aan toe: "Mijn kop eraf, dan ook jullie kop er­af”.

Vet noemt de bouw een grote uitda­ging, het woord risico neemt ze lie­ver niet in de mond. „We weten dat we dadelijk een goed draaiend onder­zoeksinstituut moeten huisvesten. De mensen die er komen werken, moe­ten niet jaren worden geconfronteerd met kinderziektes.”

Als de architect en aannemer de idee­ën achter het NIOO-gebouw in prak­tijk gaan brengen, dan heeft Vet nog wel een aantal gedachtes. „Denk maar eens aan de vele bedrijventerrei­nen in Nederland. Het zou mooi zijn als bedrijven geïnteresseerd raken in de concepten die we hier hebben uit­gedacht.”

Regeltjes
Doordat het nieuwe gebouw verder gaat dan bestaande oplossingen, is Vet ook tegen halsstarrigheid van regels aangelopen. "Omdat we een gesloten waterhuishouding willen, dachten we dat we wel zonder een rioolaanslui­ting konden. Maar daar rekenden we buiten de Nederlandse wetgeving, want zonder een aansluiting op het riool kregen we geen milieuvergun­ning en dus ook geen bouwvergun­ning.” En het aanleveren van schoon afvalwater was ook geen oplossing.

"Je mag geen schoon water lozen.” De oplossing is dat het gebouw nu toch op het riool is aangesloten, maar volgens Vet is het de planning dat het niet gebruikt gaat worden.

Fosforcrisis
Het eigen afvalwater wordt vergist tot biogas voor energie en de rest­vloeistof gaat het NIOO voeren aan algen. Dit proces zal in het gebouw zichtbaar zijn, omdat de algen groeien in doorzichtige buizen die door heel het gebouw gaan lopen. „Hiermee gaan we de fosforcrisis te lijf”, stelt Vet.

Volgens haar is dat een nog zeer onderschat fenomeen, maar de schaarste aan fosfor wordt groter dan het gebrek aan alle andere grond­stoffen. „Fosfaten zijn namelijk het ba­siselement voor al het leven. Fosfor zit in elk levend organisme. En mo­menteel gaan we er wel heel verspil­lend mee om.” Via terugwinning van fosfor uit menselijk afval probeert het NIOO bij te dragen aan een oplos­sing voor de fosforcrisis.

Dit is een van de innovatieve toepas­singen die het nieuwe gebouw in Wa­geningen rijk is. Sommige innovaties moeten nog ontwikkeld worden. „Dat doen we graag samen met en­thousiaste bedrijven en wetenschap­pers. Een evoluerend gebouw.”

Meer info: Projectgegevens

Bron: De Ondernemer