“Brussel scherpt klimaatdoelstellingen aan, maar krijgt het niet voor elkaar om bindende afspraken te maken over duurzame energie voor individuele landen. Europese steden, bedrijven en burgerinitiatieven maken echter al afspraken over duurzame energie.”

Dit schrijft de hoofdredactie van Gebiedsontwikkeling.nu bij TU Delft, gevormd door Anne Luijten en Agnes Franzen. “De praktijk lijkt dan ook verder te zijn dan de politiek.”

Geen bindende afspraken

Volgens de redacteuren komt dit, omdat op Europees niveau het nodige blijft liggen. “Met name op het gebied van duurzame energie. Hoewel de normen voor de uitstoot van broeikasgassen worden opgeschroefd, lijkt de vraag gerechtvaardigd of onder meer het aandeel van 27% in 2030 haalbaar is. Voor individuele landen worden namelijk geen bindende afspraken gemaakt: de richtlijn geldt niet per land, maar voor Europa als geheel. Zonder onderlinge afspraken kan straks iedereen elkaar de zwarte piet toespelen en is niemand aanspreekbaar.”

Daarnaast quoten ze professor Jacqueline Cramer, als directeur van het Utrecht Sustainability Institute. Ze ziet de tendens dat Europa kiest voor een bottom-up-benadering als ze er zelf niet in slaagt om juridisch bindende afspraken te maken. “In mijn tijd als minister van Milieu waren de ambities veel uniformer”, zegt Cramer. “Europese afspraken werden vertaald naar het nationale niveau en waren bindend. Als je geen taakstelling neerlegt voor landen, zoals Brussel nu doet, blijft het onduidelijk.”

Bottom-up

Momenteel is de trend enerzijds een stagnatie op het hogere, Europese schaalniveau en anderzijds een actiebereidheid op het lokale schaalniveau of in samenwerking van steden en bedrijven. “Alleen van de Europese commissie kan het niet meer komen, dat wordt een eindeloos getouwtrek”, vindt Cramer. “Ik zie dat bottom-up-initiatieven een positieve draai geven in de richting waar we met z’n allen naartoe moeten.”

Dit soort initiatieven vanuit de markt en vanuit burgers brengen volgens haar de boel in beweging. “De crisis in de bouw zwengelt deze aan. Renovatie en verduurzaming geven bedrijven de kans om er weer bovenop te komen. Je ziet nu echt een beweging ontstaan in het samenwerken in de keten.” Het gaat in haar ogen dan ook om het creëren van maatschappelijk draagvlak. “De consument moet snappen dat het loont om zijn huis beter te isoleren, zowel wat betreft comfort als in financieel opzicht.”

Op Gebiedsontwikkeling.nu staat het hele artikel ‘Energietransitie door coalitievorming’ te lezen.