Twee vliegen in één klap. Als we de woonopgave invullen met duurzame verwarmingsoplossingen, dringen we de CO₂-uitstoot terug én krijgen meer mensen een thuis. Om een goed beeld te krijgen bij hoe toekomstbestendig installatietechniek wordt ondergebracht in nieuwbouw en renovatie, spreekt Duurzaam Gebouwd William Lammers, business development manager Nederland van ATAG Verwarming.

Foto boven: Trainingsruimte Aristide in Lichtenvoorde waar installateurs praktijktraining kunnen krijgen van de specialisten van ATAG en ELCO.

Eerst blikken we met William terug op het recente en huidige politieke landschap. In rap tempo werd aangekondigd dat een hybride warmtepomp vanaf 2026 de nieuwe standaard is, om het daarna weer terug te draaien. Maakt het nieuwe kabinet wederom een draai? Dat is volgens William nog een groot vraagteken: “Op dit moment weten we nog niet goed welke kant het beleid rondom hybride warmtepompen opgaat en eindgebruikers kunnen er ook geen wijs uit maken. Toen er nog werd geopperd dat woningeigenaren vanaf 2026 bij vervanging van een cv-ketel een hybride systeem moesten toepassen, kwamen er afzwakkingen. Zo werd aangegeven dat dit beleid gold, tenzij de terugverdientijd van een warmtepomp langer dan zeven jaar was. Een consument wordt onzeker door die veranderingen.”

De onduidelijkheid zien we onder andere ook terug bij zonnepanelen. In het laatste kwartaal van 2024 was er een duidelijke terugloop te zien in de aanschaf ervan. William: “Eerst was het voor iedereen duidelijk dat het zinvol is om te investeren in duurzame energieopwekking. Nu zorgen terugleververgoedingen, te betalen door de consument die zonnepanelen heeft en gebruikt, voor onzekerheid.” Staat dit beleid volgens William de klimaatdoelstellingen in de weg? “Een verduurzaming loont hoe dan ook, dat blijft wat mij betreft een belangrijke boodschap. Je vermindert je gebruik van aardgas als je een hybride warmtepomp gebruikt. Dat is goed voor de portemonnee en voor het milieu, want je zorgt voor minder schadelijke broeikasgasemissies. Dit blijven we uitdragen.”

Essentieel daarin is volgens hem dat als een eindgebruiker kiest voor een comfortabele, energiezuinige en efficiënte installatie, dat deze dan ook presteert zoals het hoort. “Als jij een aanschaf doet die het energieverbruik moet terugdringen en het comfort verhoogt, dan verwacht je dat dit in de realiteit ook zo is. Om die reden hechten we aan kennisdeling met installatiebedrijven, vaak het eerste aanspreekpunt van de bewoner. Deze partij toetst of een woning in de praktijk geschikt is voor een warmtepomp. En stelt kritieke vragen over bijvoorbeeld de isolatie, de plek om een buitenunit op te hangen en het afgiftesysteem.”

William Lammers: "Een verduurzaming loont hoe dan ook."

Kennisverbreding

Omdat installateurs de afgelopen decennia vooral met cv-ketels te maken krijgen, vraagt dit een kennisverbreding. Die knowhow is nog niet altijd aanwezig, geeft William aan: “Hier kunnen wij een ondersteunende rol spelen, door een van onze professionals te laten meekijken en -denken. We openden de ATAG ComfortHub om installateurs de transitie naar warmtepompen te laten maken. Ook werken we samen met ATAG GreenDealers, waar we bijvoorbeeld praktijktrainingen aan geven en ondersteunen op het gebied van marketing en sales. Een nieuwe koers in de energietransitie vraagt nu eenmaal om verse kennis. Daar spelen wij een faciliterende rol in.” Zo is er volgens William ook een behoefte aan meer data over warmtepompen in de praktijk: “Zo willen we weten hoe warmtepompen presteren in specifieke omstandigheden. We weten al wat een gasketel doet, maar een warmtepomp reageert toch net iets anders.”    

Naast de rol van opleider en kennisdeler blijft goede service en onderhoud een belangrijk onderscheidend kenmerk van ATAG, zo oordeelt William: “Vanzelfsprekend blijft service een belangrijke component. Als een installatie een storing heeft waardoor een bewoner in de kou zit, dan is het zaak om die binnen 24 uur op te lossen. We zien dat door een krappe arbeidsmarkt en een gebrek aan professionals, dit een steeds uitdagendere deadline wordt. Hier zijn trends te merken rondom minder werken, evenals minder aanwas van professionals. Om gebouwen te verduurzamen én kwalitatief hoogwaardige service te bieden, is het van belang om dit onder controle te krijgen.”

Foto: Ontmoetings- en belevingsruimte Antoon waar klanten en collega's kunnen werken, overleggen en de producten van ATAG en ELCO kunnen bekijken.

Gasloze nieuwbouw

Als er voldoende handjes zijn om die energietransitie op de juiste manier door te voeren, zijn er forse kansen. In zowel nieuwbouw als renovatie: op eerstgenoemde vlak moeten we 900.000 woningen erbij bouwen en rondom bestaande bouw zijn er 8 miljoen gebouwen om aan te pakken. “Nieuwbouw is tegenwoordig gasloos. Hier zijn de kansen voor warmtepompen duidelijk, met opwek van duurzame energie en bijvoorbeeld vloerverwarming en -koeling. Hier heb je relatief weinig energie nodig om te verwarmen en die warmte houd je binnen je vier muren. Toch zijn er bij nieuwbouw ook nog uitdagingen om goed naar te kijken, bijvoorbeeld de positionering van de buitenunits, om zo min mogelijk geluidsoverlast te veroorzaken.”

Maatregelen voor bestaande bouw

Bij renovatie treffen we een andere situatie aan. Dan krijgen we bijvoorbeeld te maken met woningen die gebouwd zijn in de jaren 70, met een niet geïsoleerde schil. William vervolgt: “Die pak je aan, zodat de warmte niet meteen uit de woning vliegt. Ook kijk je hier naar de afgiftesystemen. Als er al vloerverwarming ligt, is het mogelijk om met lagere temperaturen verwarming te realiseren. Bij bestaande bouw is het daarom des te belangrijker om samen met de eindgebruiker te inventariseren welke maatregelen mogelijk zijn.” Maak het voor die woningeigenaar vooral eenvoudig, geeft William aan: “Die krijgt namelijk al een pallet van vragen over zich heen. Bijvoorbeeld over waar hij de warmtepomp wil neerzetten. Misschien is buiten geen ruimte voor een unit. Daar willen we actief op inspelen met innovatie.”

De noviteit waaraan William refereert werd eerder getoond op de VSK: Interion, die je naast je cv-ketel kunt hangen. “Hier zien we de combinatie tussen efficiënter verwarmen met minder aardgas, waarbij de buiten-unit binnen staat. Voor de eindgebruiker is gemak een zeer belangrijk element en daar proberen we met deze unit op in te spelen.” William vindt dat het voor woningeigenaren eenvoudiger moet worden om te verduurzamen: “Als we dat voor elkaar krijgen, gaan we de versnelling realiseren die noodzakelijk is om de energietransitie tijdig door te voeren.”

Tekst: Marvin van Kempen