Interieurarchitecten geven in een gesprek met Ronald van Bochove hun visie op duurzaamheid.

De interieurarchitect staat in de bouwkolom tussen de gebruiker van het gebouw en de architect. Hij bepaalt in de meest ideale situatie tijdens het bouwproces hoe de routing van het gebouw is, hoe de ruimten worden ingedeeld en vervolgens het materiaal- en kleurgebruik.

Daarmee is de interieurarchitect eigenlijk degene die duurzaam bouwen tastbaar maakt voor de gebruiker en bewoner van een gebouw. Enkele enthousiaste initiatieven beloven veel voor een duurzaam interieur.

Er zijn enkele interieurarchitecten die milieubewustzijn en ecologie een warm hart toedragen. Misschien meer nog dan in de architectuur zijn ze roepende in de woestijn. Han de Kluijver, Architect interieurarchitect en stedebouwkundige met een eigen bureau HdK architecten in Rotterdam, stelt dat interieurarchitecten nog geen groot gevoel voor ecologie hebben ontwikkeld: “Binnen de interieurarchitectuur speelt duurzaamheid nog geen grote rol. In elk geval wordt er minder over geschreven en gediscussieerd. 

Toch zou duurzaam interieurontwerpen een belangrijk aandeel in het totaal van duurzaam bouwen kunnen leveren. Er zijn voor het interieur nog weinig regels en wetten. De keuze van het interieur blijft een taak van opdrachtgever en ontwerper en deze zijn ook verantwoordelijk voor het de mate van duurzaamheid. Energiesystemen hebben eveneens invloed op het interieur en tenslotte is de keuze van het materiaal een bepalende factor (vloerbedekking in plaats van laminaat).”

Meten van duurzaamheid
De Kluijver: ”Zijn soms bij architectuur en stedenbouw de voordelen van duurzaamheid al moeilijk te meten, in de interieurarchitectuur is dit nog lastiger. Welke financiële voordelen (zowel op de korte als op de lange termijn) zijn er aan de keuze van het duurzame interieur verbonden?"
 
"Duurzame interieurarchitectuur is veel sterker dan in architectuur en stedenbouw gebaseerd op het eigen initiatief van de ontwerpers", meent DE Kluijver. "Een van de meest voorkomende toepassingen in de interieurarchitectuur is het gebruik van FSC-hout. De meubelbeurs in Londen had vorig jaar als thema duurzaamheid. Hier werden bijvoorbeeld meubels gepresenteerd, vervaardigd uit gerecycled materiaal.”

Binnen de BNI, de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten, is sinds vorig jaar de werkgroep Binnenmilieu actief, die samen met leden van de BNA (architecten) en BNO (ontwerpers) de zorg voor het binnenmilieu in de ontwerpfase meer onder de aandacht wil brengen. Joop Hendriks van de werkgroep was eerder al bij diverse initiatieven rond duurzaam bouwen betrokken.

Hendriks ontwierp vroeger vanuit een duurzaam – ecologische invalshoek, en is die filosofie altijd trouw gebleven. Maar is daarbij niet tot een ‘geitewollensokken’ sfeer blijven hangen. Voor duurzaam ontwerpen houdt hij een stevig pleidooi voor het toepassen van het Building Information Modelling. Een ontwerpmethode die al door veel architecten omarmt wordt.

De B van…
Hendriks: “Omdat Building Information Modeling vanaf de eerste schetsen al rekening houdt met de gevolgen voor het hele gebouw en omdat het mogelijk is vele parameters toe te voegen aan het rekenmodel is het ook inzetbaar voor ontwerpen met een bio-logische invalshoek. De B van BIM kan heel goed vertaald worden naar Bio-logisch:
Bio-Logisch gebouw – Er wordt rekening gehouden met de gehele Bio-Logische levenscyclus van een gebouw en de gebouwonderdelen. (ontwerp/bouw/uitvoering/onderhoud/beheer)
Informatie – Alle informatie over het Bio-Logische-gebouw en de levenscyclus wordt opgeslagen in een BIM-computermodel.
Modelleren – Het Bio-Logische gebouw , het realisatieproces en het gebruik ervan worden gedefiniëerd en gesimuleerd.”

De implementatie van BIM computer ontwerp programmatuur binnen een interieurarchitectenburo is een strategische en ook gevoelsmatige beslissing, meent Hendriks. “Omdat het van cruciaal belang is voor het behalen van duurzame organisatiedoelstellingen, zoals menswaardige productiecapaciteit, inzichtelijke projectprocessen, beter gebruik van aanwezige middelen, effectievere projectoplevering en het verkrijgen/behouden van een duurzame Integrale Bio-Logische interieurarchitectuur. Hierdoor wordt mede het risico van faalkosten tot een minimum beperkt, waardoor weer meer mogelijkheden voor onderzoek en kwaliteit in het ontwerptraject.”

Niche-status
Justus Slaakweg, interieurarchitect van het bureau Nonex interior design, ziet in de bewustwording van duurzaam interieurontwerp geen hype, maar een duidelijk vervolg op eerdere initiatieven. “De eerste impulsen voor het duurzame en groene thema binnen de interieurarchitectuur kwamen in de jaren negentig voornamelijk vanuit de overheid. Dat was vooruitstrevend, maar voor de consument een 'ver van mijn bed-show'.

Maar inmiddels zijn we verder: dit is de tijd van de ‘prosumer,’ ‘user generated content’ en van wereldwijde weblogs als Treehugger.com, overgenomen door Discovery Channel als 's werelds bekendste spreekbuis voor de groene lifestyle en al twee jaar achtereen genomineerd voor de Bloggies. Groen is allang zijn niche-status ontgroeid.”

Slaakweg: “Dicht bij huis zien we producenten voorzichtig de stap nemen om groene producten te ontwikkelen en op de markt te brengen. De vorig jaar georganiseerde Bamboo labs, waar Moso (bamboe vloeren) aan mee heeft gewerkt zijn hier een voorbeeld van. Maar ook de Ragbag van Siem Haffmans en de Mukwa originals van Piet Hein Eek zijn producten van de groene economie.”

C2C.nl
Misschien is tekenend voor het enthousiasme bij interieurarchitecten zich op duurzaam bouwen te storten wel het initiatief van BNI lid Miranda Atsma. Zij is sinds ze de documentaire van de VPRO zag over de filosofie van Cradle 2 Cradle gegrepen door de methode van ontwerpen en de manier van denken. “Wat nieuw is aan deze filosofie is dat het zelfs besparing kan opleveren en niet duurder is. Dat vond ik altijd het probleem met eco/bio/recycling zoals we het tot nu toe kennen. Ook is het een positieve boodschap waarmee de doemvisie van Al Gore mogelijk niet uit hoeft te komen.”

Atsma startte met een aantal geïnteresseerden een discussie platform om het ook in de (interieur)ontwerp praktijk te implementeren. "Uiteindelijk komt het er wel op neer dat we op een andere manier producten zullen moeten gaan ontwerpen en maken, omdat we nu de wereld aan het uitputten en vervuilen zijn.” Ze heeft de domeinnaam van cradletocradle.nl laten registreren en beheert nu de site waarop vele Cradle 2 Cradle www.cradletocradle.nl ontwikkelingen terug te vinden zijn..

Onthypen
Han de Kluijver geeft interieurarchitecten (en overige ontwerpers van onze gebouwde omgeving) een duidelijke opdracht mee: “Drastische maatregelen op het gebied van durzaam bouwen zijn noodzakelijk. Aan de architect, de stedenbouwkundige en de interieurarchitect de uitdagende opdracht mede vorm te geven aan de veranderingsprocessen en het begrip duurzaamheid uit de sfeer van een hype te halen en er een inspiratiebron voor het bouwen in de toekomst van te maken.”

Ronald van Bochove

VIBA
SVE
Jan Franssen
Kubus
Vloerbedekking van mais: Interface Flor
Milieubewust geproduceerd slaapkamermeubilair:Ohio design
Milieuvriendelijk meubilair, stoffen en behang: Q-collection
Wandbedekking van gerecycled papier: Mio culture
C2C meubilair van Herman Miller
Mukwa originals van Piet Hein Eek
Moso bamboevloeren
Ragbag van Siem Haffmans
Sony's bioplastic walkman-shell