Veel gebouwen in Nederland zijn niet (brand)veilig. Weliswaar voldoen ze op papier aan de eisen, maar in de praktijk wijken ze daar soms sterk van af.

Dat concludeert Lichtveld Buis & Partners (LBP) op basis van praktijkcontroles. Volgens het advies- en ingenieursbureau moeten overheden, opdrachtgevers en bouwers zo snel mogelijk een einde maken aan deze vorm van schijnveiligheid.

Wat bouwen we eigenlijk?
De aandacht voor veiligheid na de vuurwerkramp in Enschede en de branden in Volendam en op Schiphol blijkt een onverwacht negatief effect te hebben, zo stelt LBP vast op basis van een groot aantal praktijkgevallen. "Wetten en regels zijn weliswaar aangescherpt, maar dat geldt niet voor het toezicht op de bouw. Onduidelijk is vaak of wat op papier staat, ook wel écht wordt gebouwd. Vaak is dat niet het geval", zegt directeur ir. Luc Schaap.

Volgens de (brand)veiligheidsexpert is er sprake van verkramping bij overheden en opdracht-gevers. "Iedere partij wil ‘gedekt' zijn. Als maar ergens staat dat het klopt, is het dus goed, zo is de teneur. Ook wreekt zich de toenemende versnippering van het ontwerp- en bouwproces. Alle partijen zijn slechts voor hún deel verantwoordelijk, en daarmee in veel gevallen niemand voor het totaal."

Toeval
Veel fouten worden nu bij toeval ontdekt. "Onlangs bleek bij een brandtest dat in een brand-werende pui een verkeerd slot was toegepast. Daardoor bezweek deze al binnen 15 minuten. Eerder bleek dat een nagenoeg zelfde pui, met een goed slot, wel voldeed aan de eis van 90 minuten brandwerendheid. Je vraagt je dan meteen af hoe vaak dit soort fouten worden gemaakt en niet worden ontdekt", aldus Schaap.

Gebruiksfase
Behalve tijdens de bouw gaat er ook in de gebruiksfase veel mis. "In de praktijk zien we dat door interne verbouwingen de brandscheidingen soms volledig zijn vervallen. Betrokkenen realiseren zich vaak niet dat het om een brandscheiding gaat. Gebouwen zouden daarom net als een auto een handleiding en onderhoudsboek moeten krijgen. Zo'n safety manual bestaat nu niet."

Beter toezicht nodig
LBP concludeert dat meer en vooral béter toezicht tijdens de bouw nodig is om problemen te voorkomen. Opdrachtgevers moeten meer budget beschikbaar stellen voor voldoende en vooral goed gekwalificeerde toezichthouders. Daarvoor is wel een andere manier van aanbesteding nodig. Schaap: "Nog altijd is ‘laagste prijs' het belangrijkste selectiecriterium. Partijen zijn daardoor vaak niet in staat voldoende tijd en aandacht aan veiligheid te geven."