Onder de noemer ‘De Knop om!’ gaat Agentschap NL, in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de komende weken op zoek naar de drie beste ideeën voor energiebesparing door gedragsverandering.

Op vele plaatsen in Nederland werken gemeenten, woningcorporaties en andere partijen al samen om bewoners te helpen om energiebesparend bedrag te realiseren, met als resultaat lagere energielasten en dus lagere woonlasten.
De installatie van klokthermostaten, efficiënte ketels en zuinige apparaten alleen is echter alleen effectief als deze goed worden gebruikt. Uit onderzoek blijkt dat met kleine inspanningen van de bewoners zelf het energiegebruik van een huishouden met ongeveer tien procent kan worden verminderd.

Advies en feedback op maat
Die gedragsverandering komt niet vanzelf. “Dat is vaak een intensief proces”, zegt Barbara Leenen, programma-adviseur van Agentschap NL. “Belangrijk zijn advies en feedback op maat. Niet voor een paar weken, maar over een termijn van meerdere stookseizoenen. Cruciaal zijn ook concrete besparingsdoelen en een ‘drive’ van bewoners om deze doelen te behalen.” Die motivatie is er wel, maar je moet de juiste snaar zien te raken. Dat lukt soms door bijvoorbeeld een wedstrijdelement in te brengen. “Nederlanders nemen graag verantwoordelijkheid, op voorwaarde dat ze steun en vertrouwen krijgen”, stelt Leenen vast. “We zijn nu op zoek naar partijen met leuke en slimme ideeën om deze motivatie aan te spreken.”

Lokaal mensenwerk
Een lokale aanpak, gericht op een bepaalde wijk of buurt, is effectief. Lokaal mensenwerk, zegt Barbara Leenen. We doen een oproep aan lokale partijen die samen een rol willen spelen. “De jury let bij de beoordeling van de plannen op de beoogde effectiviteit, kracht van de samenwerkende partijen en de mogelijke leereffecten. Heel belangrijk is hoe de lokale samenwerking wordt uitgewerkt. Hoe meer partijen inzien wat voor hen het nut is, des te beter.” Daarbij denkt Leenen bijvoorbeeld aan scholen en sportverenigingen, burgemeesters die weddenschappen met buurten aangaan, maar bijvoorbeeld ook aan winkeliers en supermarkten die kortingsacties aan besparingsdoelen verbinden.

Prijsvraag
De prijsvraag past in het rijksbeleid dat is vastgelegd in het Plan van Aanpak Energiebesparing Gebouwde Omgeving. Om de klimaatdoelen te halen en burgers en bedrijven meer greep te laten krijgen op hun energielasten, moet het energiegebruik van woningen en utiliteitsgebouwen worden verminderd. Daarvoor zijn twee aangrijpingspunten: het gedrag van de gebruiker en de energiezuinigheid van het gebouw, aldus het Plan van Aanpak.
Aan de prijsvraag zijn prijzen van 25.000 euro, 20.000 euro en 15.000 euro verbonden. De prijswinnaars maken kans om in 2013 hun ideeën verder uit te werken tot een pilotproject met landelijke uitstraling.
Een concept plan kan tussen 10 september en 15 oktober worden ingestuurd.

Beoordelingscriteria en voorwaarden voor deelname zijn na te lezen op de website. Hier kan ook een handleiding worden gedownload over gedragsverandering of kunt u tips vinden over energiebesparing & gedragsverandering.
Eventuele vragen of opmerkingen over de prijsvraag kunnen per e-mail worden gesteld of via telefoonnummer (088) 6029000.