In september vonden 4 seminars plaats om de verfrissing en verduurzaming van schoolvastgoed te versnellen. Delft, Zwolle, Westelbeers en Heemstede waren de podia voor de verschillende seminars, waaraan onder andere schoolbesturen, adviseurs en architecten deelnamen.

Sprekers uit alle hoeken uit de markt gaven tijdens de seminars hun visie op wat er noodzakelijk is om de verduurzaming van schoolvastgoed te versnellen. Deelnemers kregen onder andere inzicht in de winst die tijdens de TCO-fase bereikt kan worden, de tegenwoordig gestelde eisen aan renovatie en nieuwbouw en een aantal best practices in praktijkcases.

Voordat schoolbesturen overgaan tot verduurzaming, is er informatie nodig over de verschillende tools die zij ter beschikking hebben. “Zoals de leidraad verduurzamen van schoolgebouwen voor basisonderwijs en de rekentool voor verkenning van verduurzaming onderwijsgebouwen”, tipte senior adviseur Bert Meijering van RVO de deelnemers. Deze tools zijn te vinden op de officiële website van RVO en Duurzaam Gebouwd besteedt aandacht aan herzieningen en nieuwe releases.

Integraal is cruciaal

Het was vervolgens aan Merosch-directeur Ronald Schilt om een praktijkschets te geven van gerealiseerde projecten. “Integraal ontwerpen is cruciaal”, legde hij uit, terwijl verschillende duurzame scholen de revue passeren. “Bij IKC De Zeven Zeeën werd met een beperkt budget en hoge energieambities een koel pand gebouwd, zonder koeling en veel daglicht. Het gaat erom dat je alles haalt uit integratie en verwachtingen communiceert.”

Tegelijkertijd waarschuwde Schilt voor een onderbelichting van de beheerfase. “30% van de schoolgebouwen voldoet na 5 jaar niet meer en heeft een hoog energiegebruik of een muffe lucht. We moeten meer aandacht besteden aan deze fase van de bouw, met alle partijen. Adviseurs en aannemers krijgen steeds grotere verantwoordelijkheden om dit goed te regelen en leveranciers zetten steeds vaker in op prestatiecontracten.”

De beste TCO-oplossing

Commercieel directeur Jan-Henk Dekker van Verosol ging mee in de TCO-gedachte die Schilt aanhaalde. “We zoomen in op binnenzonwering en dat is in 2 fases: de investering en de exploitatie en we kijken juist naar laatstgenoemde fase. Daarbij onderzoeken we wat de beste oplossing is voor het schoolgebouw.” Als toevoeging aan Dekkers’ presentatie ging Felix van Winkel tijdens het seminar in Heemstede in op de praktijkcase Sint Aloysiusschool. Deze school werd in de zomer van 2013 opgeleverd met Frisse Scholen klasse B en hierin is volautomatisch gestuurde zonwering toegepast.

Vervolgens nam Alklima-adviseur Rudy Grevers het woord en verzekerde de deelnemers dat een optimaal binnenklimaat absoluut haalbaar is. “We zeggen gedag tegen fossiele energie en gaan all-electric. Een warmtepomp zorgt voor verwarming én koeling en onttrekt energie uit de buitenlucht. Dit wordt omgezet in warm water voor ruimteverwarming en warm tapwater.” All-electric levert volgens hem de grootste winst tijdens de expoitatiefase.

Volgens hem is koeling naar aanleiding van onderzoeken zeer wenselijk: het klaslokaal wordt in alle onderzoeken als te warm beoordeeld. Met de huidige warmtepomptechnieken is de oplossing hiervoor voorhanden.

Praktijkcase met binnenklimaat upgrade

Henk Te Kiefte, architect bij Te Kiefte Architecten, stelde vervolgens een praktijkcase voor. “Bij het PvE van het Marianum College lag de focus onder andere op energiezuinigheid, grotere lokalen en een verbetering van het binnenklimaat klasse B. Bij de verbetering van het binnenklimaat wordt CO₂-gestuurd en gebalanceerd geventileerd.”

Het slotwoord was aan Bart Eissens, strategisch vastgoed adviseur bij Sigma Coatings. Hij vertelde over de winst van goed onderhoud, een hot topic sinds de verantwoordelijkheidsverschuiving van 1 januari 2015. ”Wij garanderen een verlaging van uw onderhoudskosten tot 20%, met behoud van waarde en beheersbaarheid van uw vastgoed. We maken onder andere gebruik van een levensduurindicator, die de levensduurverwachting van een verfsysteem voorspelt en een netto contant waarde over een bepaalde exploitatietermijn berekent. Daarnaast heeft Sigma samen met een aantal andere co-makers het perfecte klaslokaal ontwikkeld waaruit blijkt dat kleur van invloed is op de beleving, het welzijn en de productiviteit van mensen.” Als kritische succesfactoren benoemde Eissens onder andere helder en duidelijk huisvestingsbeleid, competenties en vaardigheden, implementatie en draagvlak.

Na de presentaties stopte de kennisdeling niet. Deelnemers genoten in groepen van een lunch en starten nieuwe samenwerkingsverbanden op. Op de terugblikpagina vindt u onder andere presentaties, factsheets en fotografie van de verschillende seminars.