De W/E Masterclass op dinsdag 18 september in het kader van de Dutch Green Building Week 2012 voltrok zich in een goed gevulde zaal in het Utrechtse Mammoni.

Meer dan tachtig deelnemers waren aanwezig om het nieuws rondom de door hen gebruikte GPR-software te vernemen. Maar vooral om te horen hoe het nieuwe Bouwbesluit 2012 invloed heeft op de te volgen milieuprestatiemethodiek. En dus op de werking en inhoud van de softwaretools die W/E adviseurs de gebruikers biedt. De vele vragen uit de zaal maakten dat deze middag behoorlijk dieper ging dan ‘zo maar een gebruikersbijeenkomst’.

Petje op, petje af
Dagvoorzitter ir. Saskia van Hulten deed gelijk een kennistest door de zaal een aantal vragen voor te leggen en te laten beantwoorden door hen al dan niet een wit petje op te laten zetten. Daarna was het tijd voor het serieuzere werk. Van Hulten interviewde W/E directeur John Mak. Hij gaf aan welke lange weg er is afgelegd om tot de Milieuprestatiemethodiek voor gebouwen (MPG) te komen. Mak: “De afgelopen vijf tot acht jaar is het met GPR gelukt om de oorspronkelijk zeer complexe berekeningsmethodiek te vereenvoudigen. Veel architecten werken er zonder moeite mee en maken hun berekeningen in weinig tijd. bNA ziet er ook het nut van in omdat het voor iedereen hetzelfde speelveld biedt.” De MPG bevat nu nog geen prestatie-eis maar Mak verwacht dat die er binnen enkele jaren wel komt. “Die prestaties-eis is een goede zaak want daar gaat een stimulans vanuit. Denk aan de toeleverende bouwmaterialenindustrie die dan beter data over hun producten aan moet leveren. Ook bestaande bouw kan op termijn in de MPG wordt opgenomen. Nog mooier is het als milieu en energie samengenomen worden en zo een integraal inzicht bieden.“

Bouwen wat je hebt beloofd
Na een stukje geschiedenis over milieuprestaties en een toelichting over de Green Deal nam ir. Pieter Nuiten het estafettestokje over om de zaal onder meer de rol van Nederland in het ontwikkelen van Europese wetgeving op bouwgebied duidelijk te maken. De eisen die worden gesteld aan nieuwe gebouwen komen hoger te liggen. “In 2020 moeten alle nieuwe gebouwen bijna energieneutraal zijn”, hield Nuiten zijn gehoor voor. “De praktische consequenties voor Nederland zijn dat er op dit moment vier normen zijn om de energieprestaties van gebouwen uit te rekenen. Daar komt één nieuwe norm voor, de EPG (voor nieuwbouw),” zeI hij. Om vervolgens de details van de achtergronden en gerelateerde NEN-richtlijnen van de EPG toe te lichten. Daar komt bij dat energielabels straks zichtbaar zullen moeten zijn in publieke gebouwen. Ook meldde hij dat controle en handhaving door dat energielabel steeds belangrijker gaan worden. “Het gaat erom dat je bouwt wat je hebt gezegd.” Vragen uit de zaal waren er over de herberekeningsproblematiek en of schoolgebouwen ook als publieksgebouw onder de nieuwe eisen voor zichtbaarheid van dat label vallen.

Nog maar 50 pagina’s dik!
Ir. Daniël Tulp nam vervolgens het woord om het goede nieuws te melden: de EPG was 800 pagina’s dik, maar de MPG nog maar 50 pagina’s. Dat maakt duidelijk dat er veel minder complex met allerlei zaken wordt omgegaan. Daarna verklaarde Tulp de zaal de werking van de nieuwe bepalingsmethode, de berekeningen die daarbij horen en hoe dat in de GPR-software is verwerkt. Bij de bepalingsmethode is uitgegaan van de levenscyclusanalyse (LCA) waarin van bouw tot sloop de milieukosten in kengetallen voor emissies en grondstoffen zijn verwerkt. Bij berekeningen ging Tulp nader in op de database erachter, de Nationale Milieudatabase van Stichting Bouwkwaliteit. Daarbij worden materialen in categorieën onderscheiden, van merkartikel tot generiek product.

Ook nu weer de vragen uit de zaal. Waar het aspect levensduur is, vroeg iemand zich af. Het antwoord was even omslachtig als diepgaand, maar het kwam erop neer dat levensduur een theoretisch gegeven is binnen de MPG-methodiek.

Hoe zit het met…?
Na een pauze pakte drs. Esther Roth de draad weer op met vier deelpresentaties over het werken met milieuprestatieberekeningen, het aanbesteden van energie neutrale woningbouw – gemeente Zutphen – zeer beknopt de resultaten van een onderzoek naar de keuze sloop/nieuwbouw of renovatie voor kantoorgebouwen en de aspecten van duurzaam inkopen. Een vertegenwoordiger van de gemeente Amsterdam wilde meer weten over het project Zutphen. Er gelden namelijk strikte voorwaarden voor gemeentelijke aanbesteding en hoe kun je daarmee omgaan was zijn vraag. W/E gaat hem daarbij verder helpen was de belofte…

Creëren van meerwaarde
Als laatste spreker van de middag gaf dr. ir. Jos Lichtenberg een uitgebreid exposé van het wel en wee van Comfort+, het mede door hem ontwikkelde woningrenovatieysteem. Dit doos-in-een-doos concept, zoals hij dat noemt, houdt hem al jaren bezig maar het wil niet vlotten. “Op de keper beschouwd hebben mijn ontwikkelingspartner en ik de technologische competenties die nodig zijn, maar wat marketing en organisatie betreft schieten we tekort. Er is een octrooi, maar in de tien jaar dat we er mee bezig zijn is het ons niet gelukt een externe financier of industriepartner te vinden en warm te krijgen voor het project.” Lichtenberg vatte zijn volhouden samen als een ‘gezonde dosis naïviteit’. Toch is op basis van Comfort+ een oude Maastrichtse woonwijk – Boostenwijk – gerenoveerd en toekomst gegeven. Daarbij zijn Comfort+ wanden van aluminium met speciale warmtekanalen toegepast. De opmaat van zijn verhaal zat in het creëren van meerwaarde voor de gebruiker die uit duurzaamheid voorkomt, daar zat dus de visie.

Het laatste woord
Wat vonden de deelnemers van de masterclass, hadden ze veel opgestoken? Dick van Ginkel van Van Wijnen werkt met GPR bouw. “Mooi is dat de databases achter de diverse pakketten in de markt nu zijn gesynchroniseerd. Verschillen in uitkomsten zijn daardoor verleden tijd. Zolang er echter nog geen sturing is vanuit de overheid die een verplichting neerlegt, zullen mensen er toch niet echt nadenken over wat de berekeningen betekenen. 2020 is echter nog maar acht jaar weg, dat is kort voor de bouw.”
Maike Sanders, milieucoördinator van de gemeente Schoonhoven en bekend met GPR bouw. “Ik hoor veel nieuws over het nieuwe bouwbesluit. Ook zie ik het belang van het geven van feedback aan het Rijk over berekeningen die we maken aangaande duurzaamheid en milieuprestaties vanuit onze positie als gemeente.”
Een leerzaam middagje dus in een zaal vol GPR-experts.