Volgens Diederik Samsom moet het gesprek over duurzaamheid plaatsvinden aan de keukentafel, door gezinnen. "We moeten stimuleren om duurzamer gedrag te vertonen." In dit tweede deel van een interview legt Diederik uit hoe hij dat voor zich ziet.

Foto boven: ©Speakers Academy-Walter Kallenbach

Dat begint volgens Diederik al bij de afrekening met wat hij ‘gedoe’ noemt: “Heb je eindelijk de keuze gemaakt om te verduurzamen, dan ontvang je een aantal offertes en blijkt dat je die isolatie en de werkzaamheden toch niet kunt betalen. Of het is onduidelijk van welke subsidies je gebruik kunt maken. Daarnaast is er onzekerheid als je installatietechnische aanpassingen doet. Want hoe staat het met dat warmtenet.” En dan komt van uitstel afstel. Dat wil Diederik voorkomen: “We moeten het zo eenvoudig mogelijk maken om de snelheid erin te houden. We moeten zeven miljoen woningen verbouwen in minder dan vijfentwintig jaar. Isolatie en zonnepanelen moeten goedkoper. Warmtepompen kleiner en stiller. Maar we kunnen niet wachten tot die innovaties plaatsvinden, dus moeten we kijken naar hoe we nu innoveren in betere processen en vooral hoe we sociale innovatie vormgeven. Verduurzamen moet zo vanzelfsprekend worden als het kopen van een brood.”

Grote klappen

Om die reden besteedt Diederik in het programma van de Klimaattop tijd en aandacht aan de driehoek sociale, technische en procesinnovatie. Hij denkt dat er grote klappen te maken zijn, onder andere in de sociale huursector. “De afgelopen jaren zagen we daar veel vorderingen, maar de tijd dringt. Als we van woningcorporaties inspirerende voorbeelden zien, onder andere over hoe we de bestaande bouw toekomstbestendig maken, dan kunnen we die voorbeelden sneller verspreiden.
Een cruciaal onderdeel is de component communicatie, het meenemen van bewoners in deze transities. Die is niet alleen voor woningcorporaties belangrijk, maar ook voor gemeenten. Bijvoorbeeld om nieuwe financieringsvormen bereikbaar te maken, de manieren waarop je een renovatie goedkoop financiert.

En om duidelijkheid te geven over wat we kunnen verwachten rondom collectieve voorzieningen. Zij kunnen een leidende rol spelen en projectontwikkelaars, bouwers en architecten meetrekken in innovatie, door een duurzame uitvraag te doen.” En last but not least heeft Diederik verwachtingen van de Rijksoverheid, die aanwezig is op de Klimaattop: “Zoals het op de juiste manier verdelen van de honderden miljoenen uit het Europese Klimaatfonds die de komende jaren beschikbaar komen. Of daadkracht rondom netcongestie. Willen we ons elektriciteitsnet optimaal benutten, dan helpt een systeem waarbij stroom en het transport ervan tijdsafhankelijke tarieven kent, enorm. De spitsheffing. Maar dat is politiek en maatschappelijk niet vanzelfsprekend. De spitsheffing op de weg kwam er niet en daarom staan we nog steeds iedere ochtend vast. Zoiets dan wel op het stroomnet regelen wordt een maatschappelijke én culturele uitdaging.”

Belang van overzicht

Maar 'zomaar ergens beginnen' werkt niet. Om die reden brengt Duurzaam Gebouwd jaarlijks het rapport Op weg naar CO₂-neutraal uit, een fundament dat inzicht geeft in waar we staan bij verschillende transities zoals energietransitie, circulair bouwen en sociale impact. Diederik noemt dit rapport in de positieve zin een ‘verplicht nummer’: “Een overzicht met inzicht is áltijd belangrijk, zeker in een situatie waarin veel mensen met elkaar moeten samenwerken aan complexe opgaves. Dan is het waardevol om te weten wat je vertrekpunten zijn, maar ook waar je samen naartoe moet. De urgentie van de maatschappelijke opgaves wordt dan duidelijk, voor zover dat nog niet zo was.” En hij besluit: “Op de Klimaattop GO 2025 moet het gebeuren, dan komen we in actie. Het is net als het stollen van verf. Je ziet een hele tijd bar weinig en opeens is het zover.”

Lees deel 1 van het interview.  Download het rapport.