Een van mijn favoriete programma’s is Tegenlicht. Hier worden informatieve duurzaamheidsvraagstukken behandeld, gericht op de toekomst. Tijdens een documentaire ging het over hoe landen hun CO₂-uitstoot kunnen verminderen. In dit tweedelige artikel wordt duidelijk óf en in welke mate afval hieraan kan bijdragen.

De aflevering liet innovatieve praktijkvoorbeelden zien van hoe bedrijven CO₂-reductie verwezenlijken. Eén van de voorbeelden was voor mij een vreemde eend in de bijt. General Motors was één van de koplopers van reductie op CO₂. Niet geheel onterecht, want het bedrijf heeft een alternatieve grondstof gevonden om hun kolencentrale draaiende te houden. Tegelijkertijd is deze grondstof goedkoper dan de gebruikelijke kolen.

De alternatieve grondstof is namelijk het huisafval van de inwoners van Detroit. Bij gebrek aan beter, is dit een alternatief dat energie op kan wekken zonder primair gebruik te maken van fossiele brandstoffen. Toch verwacht ik meer van onze koplopers in de 21ste eeuw. Dit lijkt eerder op een handige manier om inkoopkosten van kolen te drukken en vervolgens de hele voorraad grondstoffen van Detroit weg te branden, dan op duurzaamheid. Onder het mom van ‘verbrand je afval bij ons, dat is duurzaam.’ Naast General Motors is Nederland één van de groot verbranders van Europa waar afval stromen van Engeland, Italië en andere landen hun weg naartoe vinden.

Wouter Huurman, Projectmanager bij SBRCURnet

Schaarse grondstoffen 

Inderdaad, het gemiddelde huis- en tuinafval bevat geen hoog percentage aan schaarse grondstoffen, waardoor het niet altijd rendabel is om er recycleprocessen voor op te zetten. Desalniettemin ben ik het er niet mee eens dat een merk als General Motors geprezen wordt voor het verbranden van grondstoffen. Grondstoffen moeten circuleren in onze keten! Energie is een essentieel vraagstuk, omdat er onvoldoende op een duurzame wijze wordt opgewekt. Maar in de nabije toekomst is het energievraagstuk opgelost en worden de (schaarse) grondstoffen het primaire doel van duurzaamheid. Anders zullen belangrijke bouwstenen verloren zijn, als de nood aan de man komt.

Hoe denken wij onze industrie als samenleving draaiende te houden, als wij ons niet grootschalig richten op het investeren in circulaire vraagstukken om de toevoer van grondstoffen veilig te stellen? Dit gaat om zowel schaarse als niet schaarse grondstoffen. Zowel bedrijf als overheid moeten hier nu op inspelen. In de 20ste eeuw was het voorbeeld van General Motors een initiatief dat eventueel een deugdelijke oplossing was, maar zeker niet sustainable. Waarom pleiten anders 64 Nederlandse professoren in een open brief dat de kolencentrales dicht moeten.

Zelfs zonder de kolencentrales (goed voor 7.5 GW) kan de Nederlandse economie (20 GW) zelfvoorzienend zijn met de huidige gas- en watercentrales (25.5 GW), ook al zal hierdoor geen biomassa meer verbrand worden bij de kolencentrales. Dit heeft negatieve invloed op de 20|20 duurzaamheidsdoelstelling van Nederland. Gelukkig zijn grootse plannen bedacht voor windmolen- en zonneparken. Ondanks de goede bedoelingen van duurzame energie zal dit nog meer druk leggen op schaarse grondstoffen!

In het tweede deel van dit artikel gaan we in op windmolenenergie versus grondstoffen en de mogelijke inrichting op circulariteit van grondstoffen.