Tijdens een intieme bijeenkomst in de Heijmans Hive in Rosmalen stond op dinsdag 8 juli een wereldprimeur centraal: de Growing Facade. Deze 3D-geprinte, AI-geassisteerde wandpanelen van mycelium – ontwikkeld in samenwerking met Heijmans – zijn een tastbaar resultaat van een unieke kruisbestuiving tussen de bouwwereld en de biodesign praktijk. 

Tijdens de presentatie namen ontwerpers Eric Klarenbeek en Maartje Dros het publiek mee in hun visie, methodes en het langdurige, experimentele traject dat tot dit moment leidde.De presentatie werd geopend door Ralph Oduber, Hoofd Innovatie en Innovatie-ecoystemen bij Heijmans, die de aanwezigen meenam in de context van deze innovatie binnen de bredere duurzaamheidsstrategie van het bouwbedrijf

Ongekende potentie

“Wat we hier vandaag doen, is meer dan een experiment,” stelde Oduber. “We kweken ter plekke in Rosmalen een wandpaneel van mycelium – een natuurlijk materiaal uit schimmels, met ongekende potentie – en brengen dat rechtstreeks naar toepassingen in de gebouwde omgeving.” Hij benadrukte dat Heijmans niet alleen wil verbeteren of vernieuwen, maar ook wil ‘verder reiken’. “Wij noemen dat Horizon 3-innovatie: het opzoeken van de rafelranden van wat technologisch mogelijk is, vaak in samenwerking met ontwerpers, universiteiten en kunstenaars.

Daarmee vormde hij de brug naar het hoofdprogramma van de middag: een presentatie door ontwerpers Eric Klarenbeek en Maartje Dros, de creatieve krachten achter Studio Klarenbeek & Dros. Zij namen het publiek mee in de wereld van biobased bouwen, 3D-printen en de rol van design, AI en educatie bij het ontwikkelen van nieuwe, circulaire materiaalstromen.

Van experiment naar infrastructuur

Wat begon als experiment, groeide uit tot iets veel groters. “We realiseerden ons dat Nederland al wereldleider is in paddenstoelenproductie, maar niemand had die infrastructuur nog benut voor materiaaltoepassingen,” zegt Klarenbeek. De koppeling van myceliumteelt aan de bestaande agrarische sector bracht een stroomversnelling op gang.
“Inmiddels leveren we niet alleen aan design- en kunstprojecten, maar ook aan leervervangers voor mode en bouwtoepassingen,” aldus Dros. “Theaters in Duitsland maken er decors van. In musea wordt ermee geëxperimenteerd. En nu dus ook: gevels.” 

Co-creatie met Heijmans en AI

Voor Heijmans is deze samenwerking meer dan een eenmalig experiment, vertelde innovatiemanager Ralph Oduber eerder op de dag. “Wij willen niet alleen experimenteren, maar opschalen. Heijmans is bij uitstek het bedrijf dat creatieve ideeën maakbaar en schaalbaar kan maken in de gebouwde omgeving.”

Klarenbeek en Dros zetten die ambitie kracht bij met een technisch huzarenstukje: de Growing Facade is niet alleen 3D geprint met bio-based materiaal, maar ook gegenereerd met kunstmatige intelligentie. “We voeden onze AI-modellen met thema’s zoals zeewier, mycelium, mariene omgevingen,” zegt Klarenbeek. “De AI ‘hallucineert’ dan beelden. Wij cureren die, en vertalen ze naar printstructuren.”

Wandpanelen met verhalen

Het resultaat is een levendige gevelstructuur die niet alleen esthetisch is, maar ook praktisch en modulair. “Twee panelen per dag worden geprint,” aldus Dros. “Volledig lokaal, met hernieuwbare grondstoffen, en zonder verspilling. Geen mallen, geen spuitgieten. Wat je ziet, is wat je kweekt.” De panelen, die uitstekende akoestische eigenschappen hebben, worden ontworpen als bouwstenen die eenvoudig kunnen worden gestapeld, maar kunnen ook geïntegreerd worden met functionaliteiten zoals ruimte voor bedrading of zelfs verwarming. “We denken al aan printstructuren waarin leidingwerk of lampen zijn meegenomen,” zegt Klarenbeek.

Wat betreft duurzaamheid is het materiaal hoopgevend: het is brandvertragend, geurloos, composteerbaar en volledig natuurlijk. Toch is er weinig aanbod van echt biobased coatings die geschikt zijn voor buitengebruik. “Daar werken we momenteel met partners aan”, zegt Dros.